अमेरिकाले किन मस्ट वान्टेड सूचीमा राख्यो इरानी राजदूत मुकाद्दमलाई ?

काठमाडौं । अमेरिकी अनुसन्धान एजेन्सी संघीय अनुसन्धान ब्यूरो (एफबीआई) ले पाकिस्तानका लागि इरानी राजदूत रजा अमीरी मुकाद्दमसहित तीन जनालाई मस्ट वान्टेड सूचीमा राखेको छ ।

एफबीआईले जारी गरेको विज्ञप्तिमा अन्य दुई जनामा ताकी दानिशवार र गुलाम हुसेन मोहम्मदनिया छन् । उनीहरुमाथि मार्च २००७ मा अवकाशप्राप्त अमेरिकी विशेष एजेन्ट रोबर्ट ए. ‘बब’ लेभिनसनको अपहरणमा संलग्न रहेको आरोप छ ।

एफबीआईको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “सेवानिवृत्त विशेष एजेन्ट बब मार्च ९, २००७ मा इरानको किशबाट बेपत्ता भएका थिए ।”

यस विषयमा इरानबाट अहिलेसम्म कुनै टिप्पणी आएको छैन ।

एफबीआईले यी तीन जनाको पोस्टर जारी गर्दै भनेको छ, “सेवानिवृत्त विशेष एजेन्ट बबको अपहरणमा इरानी अधिकारीहरूको कथित भूमिका र यस कार्यको जिम्मेवारी अरू कसैलाई दिने इरानको प्रयासको बारेमा अनुसन्धान गरिरहेका छौँ ।”

एफबीआईले मुकाद्दम, दानिशवार र मोहम्मदनिया इरानको गुप्तचर निकायका अधिकारी भएको दाबी गरेको छ ।

एफबीआईको वाशिंगटन फिल्ड अफिसका इन्चार्ज सहायक निर्देशक स्टीवन जेन्सेनले भने, “तीन जना गुप्तचर अधिकारीहरू २००७ मा अवकाशप्राप्त विशेष एजेन्ट बबलाई अपहरण गर्न र इरानी सरकारको अपरेशनलाई ढाकछोप गर्न मद्दत गर्नेहरूमध्ये थिए । यो सम्भव छ कि बबलाई उनको परिवार, साथीभाइ र साथीहरूबाट धेरै टाढा मारिएको थियो । एफबीआईले आफ्नो पूर्व एजेन्टको अपहरणमा संलग्न व्यक्तिहरूलाई निरन्तर खोजी गर्नेछ ।”

एफबीआईले सेवानिवृत्त विशेष एजेन्ट बबको स्थान वा रिहाइको लागि जानकारी दिनेलाई ५ करोड डलरको पुरस्कार अझै पनि दिने घोषणा गरेको छ ।

मुकाद्दमको मुद्दामा एफबीआईले के भन्छ ?

मुकाद्दमले जुलाई २०२३ मा पाकिस्तानका लागि इरानी राजदूतको रूपमा कार्यभार सम्हालेका थिए । पाकिस्तानस्थित इरानी दूतावासको वेबसाइटमा उनको बारेमा धेरै जानकारी छैन ।

त्यहाँबाट प्राप्त जानकारीअनुसार मुकाद्दमको जन्म १९६१ मा भएको थियो र उनले अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धमा पीएचडी डिग्री हासिल गरेका छन् ।

वेबसाइटका अनुसार पाकिस्तानमा राजदूतको रूपमा काम गर्नुको अलावा उनी इरानको सर्वोच्च राष्ट्रिय सुरक्षा परिषद्‌मा विदेश र अन्तर्राष्ट्रिय नीति मामिलाका उपप्रमुख पनि हुन् ।

तर, एफबीआईको दाबी छ, “मुकाद्दमले विगतमा इरानको गुप्तचर मन्त्रालय र सुरक्षामा अपरेशन युनिटको प्रमुखको रूपमा काम गरिसकेका छन् । मुकाद्दम यस पदमा कार्यरत रहँदा युरोपको गुप्तचर तथा सुरक्षा मन्त्रालयका एजेन्टहरूले उनलाई रिपोर्ट गरेका थिए ।”

अन्य दुई व्यक्ति को हुन् ?

एफबीआईको विज्ञप्ति अनुसार सय्यद ताकीको रूपमा पनि चिनिने ताकी दानिशवार इरानको गुप्तचर मन्त्रालय र सुरक्षाका एक वरिष्ठ अधिकारी हुन् र आतंकवाद विरोधी गतिविधिहरूमा संलग्न छन् ।

एफबीआईको मस्ट वान्टेड सूचीमा समावेश हुने तेस्रो व्यक्ति मोहम्मदनिया हुन् । उनले विगतमा अल्बानियामा इरानी राजदूतको रूपमा काम गरिसकेका छन् ।

यसअघि बीबीसीले गुलाम हुसेन मोहम्मदनिया र अर्का इरानी कूटनीतिज्ञलाई देशको सुरक्षालाई खतरामा पारेको आरोपमा अल्बानियाबाट निष्कासन गरिएको रिपोर्ट गरेको थियो । त्यतिबेला इरानले यो कारबाहीको लागि इजरायल र अमेरिकाले अल्बानियामाथि दबाब दिएको आरोप लगाएको थियो ।

एफबीआईको वेबसाइटमा उपलब्ध जानकारी अनुसार सेवानिवृत्त अमेरिकी सरकारी अधिकारी रोबर्ट ए बब लेभिनसनले अमेरिकी न्याय विभागमा २८ वर्ष काम गरे ।

एजेन्ट बब १९९८ मा एफबीआईबाट अवकाश लिए र त्यसपछि निजी जासूसको रूपमा काम गर्न थाले । एफबीआईका अनुसार सेवानिवृत्त विशेष एजेन्ट धेरै ठूला निगमहरूको आदेशमा मार्च ८, २००७ मा इरानको किश क्षेत्रमा गएका थिए र त्यसबेलादेखि उनको बारेमा कुनै जानकारी प्राप्त भएको छैन ।

तर, अमेरिकी सरकार वा एफबीआईले पूर्व एजेन्टहरूले इरानमा के गरिरहेका थिए भनेर बताएनन् । बबका छोरा डेभिडका अनुसार उनले आफ्नो बुवाको एउटा भिडिओ फेला पारेका थिए, जसमा उनलाई बन्दी अवस्थामा देखाइएको थियो ।

यस भिडिओमा सेवानिवृत्त विशेष एजेन्ट बबले “म साढे तीन वर्षदेखि जेलमा छु” भन्दै गरेको देखिन्छ । यस रेकर्ड गरिएको भिडिओमा उनले अमेरिकी सरकारले आफूलाई साढे तीन वर्षसम्म बन्दी बनाएको समूहको अपिलको जवाफ दिनुपर्ने बताएका छन् ।