कोहली : ‘फ्लप शो’देखि टेस्ट क्रिकेटको ‘चेस मास्टर’सम्म

काठमाडौं । “टेस्ट क्रिकेटमा पहिलो पटक ब्यागी ब्लू लगाएको १४ वर्ष भइसक्यो । इमान्दारीपूर्वक भन्नुपर्दा यो ढाँचाले मलाई यस्तो यात्रामा लैजान्छ भनेर मैले कहिल्यै कल्पना गरेको थिइनँ । यसले मलाई परीक्षण गर्‍यो, मलाई आकार दियो, मलाई परिष्कृत गर्‍यो र मलाई धेरै कुराहरू सिकायो जुन जीवनभर मेरो साथमा रहनेछ ।”

यी शब्दसँगै वर्तमान समयका उत्कृष्ट ब्याट्सम्यानमध्ये एक विराट कोहलीले टेस्ट क्रिकेटलाई बिदाइ गरेका छन् । कोहलीले पहिले नै टी-२० अन्तर्राष्ट्रियबाट सन्यास लिइसकेका छन् । यद्यपि, उनले एकदिवसीय क्रिकेट खेल्न जारी राख्नेछन् ।

कोहलीको टेस्ट क्रिकेट यात्रा १४ वर्षसम्म चल्यो र यस अवधिमा उनले १२३ टेस्ट खेल खेले । उनले १२३ टेस्ट खेलको २१० इनिङमा ३० शतक र ३१ अर्धशतकको मद्दतले ४६.८५ को औसतमा ९२३० रन बनाएका छन् ।

विराटले इन्स्टाग्राममा आफ्नो सन्यासको घोषणा गर्दै लेखेका छन्, “सेतो जर्सीमा खेल्नुमा एक फरक प्रकारको आत्मीयता हुन्छ । त्यो मौन कडा परिश्रम, ती लामो दिनहरू र ती साना क्षणहरू जुन कसैले देख्दैनन्, तर तिनीहरू सधैंभरि तपाईंको हृदयमा रहन्छन् ।”

“यद्यपि, यो फर्म्याट छोड्ने निर्णय सजिलो थिएन, तर यो सही लाग्यो । मैले यस खेलमा मेरो सबैथोक दिएको छु र बदलामा यसले मलाई मैले कल्पना गरेको भन्दा बढी दिएको छ ।”

कोहलीले आफ्ना प्रशंसक र दर्शकहरूप्रति आभार पनि व्यक्त गरे । पूर्व कप्तानले लेखेका छन्, “म धेरै कृतज्ञताका साथ टेस्ट क्रिकेटबाट सन्यास लिइरहेको छु । यस खेलको लागि, मैले मैदान साझा गरेका सबै टोलीका सदस्यहरूका लागि, र यो यात्रामा मलाई देख्ने महसुस गराउने सबैका लागि ।”

पोस्टको अन्त्यमा विराटले लेखेका छन्, “म मेरो टेस्ट करियरलाई सधैं मुस्कानका साथ सम्झनेछु ।”

गत वर्ष जुनमा टी-२० विश्वकप जितेपछि कोहली र रोहित शर्माले अन्तर्राष्ट्रिय टी-२० क्रिकेटबाट सन्यास लिएका थिए ।

केही दिनअघि मात्र रोहितले पनि टेस्ट क्रिकेटबाट सन्यासको घोषणा गरेका थिए । विराटको यो निर्णय त्यसको केही दिनपछि आएको हो ।

यसको अर्थ इङ्गल्याण्डमा हुने पाँच टेस्टको शृङ्खलामा मध्यक्रममा दुई वरिष्ठ क्रिकेटर अनुपस्थित हुने पनि हो । सन् २०१४ मा इङ्गल्याण्डमा खेलिएको टेस्ट शृङ्खलाको फ्लप शोले कोहलीलाई एक महान् खेलाडी बनाउनमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको थियो ।

त्यतिन्जेलसम्म उनले अष्ट्रेलियाको एडिलेड, न्युजिल्याण्डको बेसिन रिजर्भ र दक्षिण अफ्रिकाको जोहानेसबर्गमा शतक प्रहार गरिसकेका थिए । उनलाई भारतीय क्रिकेटको उदाउँदो तारा मानिन्थ्यो ।

त्यसपछि २४ टेस्ट खेल खेलेका विराट कोहली पहिलो पटक अङ्ग्रेजी भूमिमा खेल्न गए ।

अष्ट्रेलिया, न्युजिल्याण्ड, दक्षिण अफ्रिकाको तीव्र पिचमा आफ्नो क्षमता प्रमाणित गरेका विराट अङ्ग्रेजी बलर जेम्स एन्डरसनको कुनै बराबरी थिएनन् ।

अङ्ग्रेजी मिडियामा उनको चर्को आलोचना भयो र यस्तो पनि लेखियो कि, “घरेलु मैदानमा हरेक ब्याट्सम्यान सिंह हुन्, तर सबै प्रकारका पिचहरूमा उत्कृष्ट ब्याटिङ गर्ने व्यक्ति नै साँचो महान् ब्याट्सम्यान हो ।”

५ टेस्ट म्याचको १० इनिङमा विराटको ब्याटले केवल १३४ रन (१, ८, २५, ०, ३९, २८, ०, ७, ६, २०)  बनायो ।

टेस्ट म्याचमा दोस्रो इनिङ

विराटको करिअरको यो एपिसोड महत्त्वपूर्ण छ किनकि जब उनी भारत फर्किए, उनले आफ्नो ब्याटिङ प्रविधिमा अझ सुधार गर्ने निर्णय गरे । सचिन तेन्दुलकरबाट पनि सल्लाह लिए ।

एकातिर उनको आलोचना भइरहेको थियो भने अर्कोतिर उनी कडा अभ्यास गरिरहेका थिए ।

सचिनजस्तै समर्पण उसेन बोल्टसँग पनि प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने फिटनेस । कोहलीले “आत्मविश्वास र कडा परिश्रम” लाई आफ्नो क्रिकेटको मन्त्र बनाए ।

यहाँबाट कोहलीले क्रिकेटका तीनै ढाँचामा फिट मात्र भएनन् तर धेरै रन पनि बनाए । उनको ब्याटबाट रन यसरी निस्कन थाले कि उनलाई ‘चेस मास्टर’ उपनाम पनि दिइयो ।

अगस्टमा इङ्गल्याण्डको असफल भ्रमणबाट फर्किएका कोहलीले अर्को चार महिना नेटमा कडा परिश्रम गरे र त्यसको परिणाम त्यही वर्ष डिसेम्बर ९ मा सुरु भएको अष्ट्रेलियाली भ्रमणमा देखियो । कोहलीले एडिलेडमा भएको पहिलो टेस्टको दुवै इनिङ्‍समा शतक बनाए र त्यसपछि मेलबर्नमा शतक बनाए ।

भारतका सबैभन्दा सफल टेस्ट कप्तान

अष्ट्रेलिया भ्रमणमा नै महेन्द्र सिंह धोनीको स्थानमा विराट कोहलीलाई टेस्ट क्रिकेटको कप्तानी दिइएको थियो ।

सन् २०११ मा वेस्ट इन्डिजको सबिना पार्कमा आफ्नो टेस्ट करियर सुरु गरेका कोहलीलाई लगभग साढे तीन वर्षपछि मात्र कप्तान बनाइएको थियो ।

छनोटकर्ताहरूको यो निर्णय धेरै प्रभावकारी साबित भयो । कप्तानको रूपमा कोहलीले आफ्नो पहिलो टेस्टमा शतक प्रहार गरे र सिड्नी टेस्टलाई बराबरीबाट बचाउन महत्वपूर्ण भूमिका खेले ।

विराट भारतीय क्रिकेटका सबैभन्दा सफल कप्तान मात्र बनेनन्, तर टोलीलाई धेरै अविस्मरणीय जित दिलाए र यस अवधिमा उनको ब्याटले धेरै रन पनि बनायो ।

टेस्ट कप्तानको रूपमा विराटले भारतलाई सबैभन्दा धेरै ४० टेस्ट खेलमा जित दिलाए । यस अवधिमा उनीहरूले लगातार ९ टेस्ट शृङ्खला जित्ने सर्वाधिक सङ्ख्याको कीर्तिमान कायम गरे । अष्ट्रेलियामा टेस्ट शृङ्खला जित्यो ।

टेस्ट कप्तानको रूपमा विराटले सबैभन्दा धेरै रन (५,८६४), सबैभन्दा धेरै २० शतक, सबैभन्दा धेरै छ दोहोरो शतक, सबैभन्दा धेरै अविजित २५४ रनको रेकर्ड बनाए जुन आज पनि कायम छ ।

यी १४ वर्षको अवधिमा पाँच वर्ष (२०१२, २०१५, २०१६, २०१८ र २०२३) यस्ता छन्, जब विराटले एक क्यालेन्डर वर्षमा कुनै पनि भारतीय ब्याट्सम्यानभन्दा बढी रन बनाएका छन् ।

जब कोहली दोस्रो इङ्गल्याण्ड भ्रमणमा गए

आफ्नो कप्तानीको समयमा जब कोहली सन् २०१८ मा इङ्गल्याण्डको अर्को भ्रमणमा गए, उनले फरक छाप छोडे ।

उनले ५९.३० को औसतमा ५८३ रन बनाए, जुन दुवै टोलीका अन्य खेलाडीहरू भन्दा बढी हो । दुई शक्तिशाली शतक बनाए र अङ्ग्रेजी मिडियालाई ‘किङ्ग कोहली’ लेख्न बाध्य पारे ।

सन् २०१६ देखि २०१९ सम्म विराट कोहलीको टेस्ट करिअरको स्वर्णिम अवधि थियो । यस अवधिमा उनको ब्याटले ३५ टेस्ट खेलमा ६६.५९ को औसतमा १४ शतक र आठ अर्धशतक सहित ३५९६ रन बनाए ।

आफ्नो अन्तर्वार्ताको क्रममा विराटले धेरै पटक भनेको सुनिएको छ कि मैदानमा कठिन परिस्थितिहरूमा सकारात्मक रहनु कति महत्त्वपूर्ण छ । यही कारणले गर्दा अलिकति हिचकिचाहटपछि कोहली उठ्छन् र उनको ब्याटबाट तीव्र गतिमा रन निस्कन थाल्छन् ।

यद्यपि, विराटले टेस्टबाट सन्यास लिने निर्णय सजिलो नभएको लेखेका छन् । तर, पछिल्ला ३८ खेलमा विराटको ब्याटबाट केवल तीन शतक मात्र आए । डिसेम्बर-जनवरीमा भएको अष्ट्रेलिया भ्रमणमा विराट कोहलीले ५ टेस्ट खेलमा केवल १९० रन बनाए ।

विराट कोहलीको सन्यासको कारण यो पनि हुन सक्छ ।

कोहलीले अन्तर्राष्ट्रिय टी-२० र टेस्ट क्रिकेटबाट सन्यास लिएका छन्, तर उनी एकदिवसीय खेल खेल्न जारी राख्नेछन् । रन बनाउने उनको भोक अझै मेटिसकेको छैन, जसको प्रमाण उनले आइपीएल २०२५ मा आफ्नो ब्याटबाट बनाएका ५०० भन्दा बढी रनले देखाउँछ ।