शिक्षा विभाग बन्द गर्न आदेश दिँदै ट्रम्पले भने – यो बैङ्क होइन

काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले शिक्षा विभाग बन्द गर्ने कार्यकारी आदेशमा हस्ताक्षर गरेका छन् ।

हस्ताक्षर गरेपछि ट्रम्पले भने, “अमेरिकाले लामो समयदेखि विद्यार्थीहरूलाई राम्रो शिक्षा प्रदान गरिरहेको छैन । अमेरिकाले अन्य कुनै पनि देशको तुलनामा शिक्षामा सबैभन्दा धेरै खर्च गर्छ, तर जब सफलताको कुरा आउँछ, देश सूचीको सबैभन्दा तल हुन्छ । शिक्षा विभागले सुधार गर्न सकेन । अब यो सधैंको लागि समाप्त हुनेछ ।”

आदेशमा भनिएको छ, “अपाङ्गता भएका बालबालिकाका लागि अनुदान र कोष जस्ता महत्त्वपूर्ण कार्यक्रमहरू जारी रहनेछन् । यी कार्यक्रमहरू अन्य एजेन्सीहरूलाई हस्तान्तरण गरिनेछ । आफ्नो भाषणको क्रममा ट्रम्पले अमेरिकी शिक्षकहरूको प्रशंसा गर्दै उनीहरूको हेरचाह गरिने बताए । शिक्षा विभागको बजेट २० लाख करोड रुपैयाँ छ ।”

ट्रम्पले भने, “शिक्षा विभाग बैङ्क होइन । कुनै अन्य जिम्मेवार संस्थाले त्यस्तो काम गर्नेछ । अबदेखि शिक्षा विभागको यसमा अधिकार हुनेछैन, तर राज्य र स्थानीय समुदायले यसको जिम्मेवारी पाउनेछन् ।”

सन् २०२४ मा शिक्षा विभागको बजेट २३८ अर्ब डलर थियो । यो देशको कुल बजेटको लगभग २ प्रतिशत हो । विभागमा लगभग ४,४०० कर्मचारीहरू छन् । यो अन्य सबै विभागहरूको तुलनामा सबैभन्दा कम हो ।

ट्रम्पले आदेशमा हस्ताक्षर गरेपछि शिक्षा विभागले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै यसलाई ऐतिहासिक भनेको छ । विभागले भन्यो, “हामी कानुन पालना गर्नेछौं । संसद् र राज्यहरूसँग मिलेर हामी नोकरशाहीलाई हटाउनेछौँ । यो निर्णयले अमेरिकी विद्यार्थीहरूको भावी पुस्तालाई मुक्त गर्नेछ र उनीहरूलाई राम्रो शिक्षामा पहुँच प्रदान गर्नेछ ।”

यसैबीच, अमेरिकी शिक्षा परिषद्का अध्यक्ष टेड मिचेलले ट्रम्पको कदमको निन्दा गरेका छन् । उनले यसलाई “राजनीतिक नाटक” को रूपमा वर्णन गरे र भने, “यो निर्णयले कोष घटाउनेछ, जसले गर्दा विभागमा कर्मचारी कटौती हुनेछ । यसले देशको उच्च शिक्षालाई हानि पुर्‍याउनेछ ।”

ट्रम्पले किन बन्द गरे शिक्षा विभाग ?

ट्रम्पले अमेरिकी विद्यालयहरूले बालबालिकालाई कट्टरपन्थी र अमेरिकी विरोधी बनाइरहेका आरोप लगाएका छन् । ट्रम्प स्कूलहरूबाट लिङ्ग डिसफोरिया हटाउन चाहन्छन् ।

जन्मदाँ महिला (जैविक लिङ्ग) को रूपमा पहिचान गरिएको तर आफूलाई पुरुष (लैङ्गिक पहिचान) को रूपमा महसुस गर्ने व्यक्तिको उदाहरणबाट लिङ्ग डिस्फोरिया बुझ्न सकिन्छ । यस्तो अवस्थामा उसले आफूलाई पुरुष भएको दाबी गर्न सक्छ । ट्रम्पले यसलाई ‘ट्रान्सजेन्डर पागलपन’ भनेका छन् ।

ट्रम्पको आदेशपछि शिक्षा विभाग बन्द गर्न गाह्रो हुने विज्ञहरूको विश्वास छ । वास्तवमा यसलाई रोक्नको लागि अमेरिकी सिनेट (संसद्‌को माथिल्लो सदन) मा ६० मत आवश्यक पर्नेछ, तर यहाँ ट्रम्पको रिपब्लिकनसँग केवल ५३ सिट छन् । ट्रम्पलाई ७ डेमोक्र्याटिक सांसदको मत चाहिन्छ, जुन राजनीतिक रूपमा असम्भव हो ।

गत वर्ष पनि शिक्षा विभाग खारेज गर्ने प्रयास भएको थियो । यसलाई अर्को विधेयकमा संशोधनको रूपमा थपिएको थियो, तर ६० रिपब्लिकनसँगै सदनका सबै डेमोक्र्याटहरूले यसको विपक्षमा मतदान गरेपछि पारित हुन सकेन ।

४५ वर्षमा ३ ट्रिलियन डलर खर्च

शिक्षा विभागको स्थापना सन् १९७९ मा अमेरिकी कङ्ग्रेसले क्याबिनेट-स्तरीय निकायको रूपमा गरेको थियो । यो विभाग २६८ अर्ब डलरको कोष कार्यक्रमको लागि जिम्मेवार छ । यसले विद्यार्थीहरूको लागि ऋण र विशेष शिक्षा जस्ता कार्यक्रमहरूको निरीक्षण गर्दछ । यसका साथै, यसले कम आय भएका विद्यालयहरूलाई ऋण पनि दिन्छ ।

ह्वाइट हाउसको तथ्याङ्कअनुसार विगत ४० वर्षमा भारी खर्च गरे पनि विभागले शिक्षा सुधार गर्न असफल छ । सन् १९७९ देखि अमेरिकी शिक्षा विभागले ३ ट्रिलियन डलरभन्दा बढी खर्च गरिसकेको छ ।

यसको बावजुद १३ वर्षका बालबालिकाहरूको गणित र पठन स्कोर सबैभन्दा कम छ । कक्षा ४ मा पढ्ने १० मध्ये ६ जना विद्यार्थी र कक्षा ८ मा पढ्ने लगभग तीन चौथाई विद्यार्थीले गणित राम्रोसँग गर्न सक्दैनन् । कक्षा ४ र ८ मा अध्ययनरत १० मध्ये ७ विद्यार्थी राम्ररी पढ्न सक्दैनन् भने कक्षा ४ मा अध्ययनरत ४० प्रतिशत विद्यार्थी आधारभूत पठन स्तर पनि पूरा गर्न सक्दैनन् ।

धेरै विज्ञहरू यो निर्णयले सार्वजनिक शिक्षामा नकारात्मक प्रभाव पार्न सक्ने ठान्छन् । केन्द्रीय अनुगमन हटाउनाले विद्यालयहरूमा असमानता सिर्जना हुन सक्छ । केही मानिसहरू विश्वास गर्छन् कि शिक्षा विभागले सबै विद्यार्थीहरूको लागि समान अवसर सुनिश्चित गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ ।

ट्रम्प समर्थकहरू भन्छन्, “शिक्षामा स्थानीय नियन्त्रण राम्रो हुनेछ । स्थानीय नेताहरू, अभिभावकहरू र विद्यालयहरूले स्थानीय आवश्यकताहरू राम्रोसँग बुझ्छन् ।”

जनवरी २० मा शपथ लिएदेखि ट्रम्पले धेरै विभागहरूमा कर्मचारी कटौती गरेका छन् । ट्रम्प प्रशासनले सङ्घीय कर्मचारीहरूलाई खरिदको प्रस्ताव गरेको थियो । अर्थात् आफैँले जागिर छोड्ने विकल्प । कर्मचारीहरूलाई जागिर छोडेको बदलामा थप ८ महिनाको तलब दिइने भनिएको थियो ।

सरकारी तथ्याङ्क अनुसार सङ्घीय कर्मचारीहरूको सङ्ख्या ३० लाखभन्दा बढी छ । यो अमेरिकाको १५औं ठूलो कार्यबल हो । प्यू रिसर्चका अनुसार सङ्घीय कर्मचारीको औसत कार्यकाल १२ वर्ष हुन्छ ।