सन् २०३० सम्म छ लाख मेट्रिक टन कोक प्लाष्टिक फोहोर जल क्षेत्रमा हुने

काठमाडौं । सन् २०३० सम्म कोका–कोलाका उत्पादनहरूले प्रत्येक वर्ष विश्वको महासागर र जल क्षेत्रमा अनुमानित १.३३ अर्ब पाउन्ड (छ लाख दुई हजार मेट्रिक टन) प्लाष्टिकजन्य फोहर प्रवेश गर्ने देखिएको एक गैरनाफामूलक संस्था ओसियानाद्वारा सार्वजनिक एक विश्लेषणात्मक अध्ययनले देखाएको छ ।

यो एक करोड ८० लाख ह्वेलको पेट भर्न प्रयाप्त हुने प्लाष्टिक हो ।

वैज्ञानिकहरूले क्यान्सर, बाँझोपन, मुटुरोग र अन्य रोगसँग जोडेका माइक्रोप्लाष्टिक्स (प्लाष्टिकका साना कण)को फैलावटले निम्त्याएको मानव स्वास्थ्य जोखिमबारे बढ्दो चिन्ताका बीच यो रिपोर्ट आएको हो।

“कोका–कोला विश्वमा पेय पदार्थको सबैभन्दा ठूलो उत्पादक र बिक्रेता हो यसकारण समुद्रको प्रदूषणको चर्चा गर्दा यसको प्रभावबारे छलफल गरिनु वास्तवमा महत्त्वपूर्ण विषय हुनेछ,” “कर्पोरेट प्रदूषकहरूलाई लक्षित गरी ओसियानाको अभियानको नेतृत्व गर्नुभएका म्याट लिटलजोनले भने ।

सन् २०२४ मा साइन्स एड्भान्समा प्रकाशित एक अध्ययनअनुसार विश्वको शीर्ष ब्रान्डेड प्लाष्टिक प्रदूषकको रूपमा कोका–कोला रहेको छ भने त्यसपछि पेप्सीकोला, नेस्ले, डानोन र अल्ट्रिया छन्।

ओसियानाको अनुमान सन् २०१८ देखि २०२३ सम्मको कोका–कोलाको सार्वजनिक रूपमा रिपोर्ट गरिएको प्याकेजिङ डाटामा आधारित छ र योे बिक्री वृद्धिको पूर्वानुमानसँग मिलेर ‘व्यवसाय–जस्तै–सामान्य’ परिदृश्य सिर्जना गर्दछ ।

परिणामः कम्पनीको प्लाष्टिक प्रयोग २०३० सम्ममा वार्षिक ४.१३ मिलियन मेट्रिक टन (९.१२ बिलियन पाउन्ड) भन्दा बढी हुने अनुमान गरिएको छ ।
उक्त प्लाष्टिकको कति भाग जलीय पारिस्थितिक प्रणालीमा पुग्नेछ भन्ने अनुमान गर्न अनुसन्धानकर्ताहरूले वैज्ञानिकहरूको एक अन्तर्राष्ट्रिय टोलीले विकास गरेको र सहकर्मी–समीक्षा विधि प्रयोग गरी सन् २०२० मा एकेडेमिक जर्नल साइन्समा प्रकाशित १.३३ अर्ब पाउन्डको अनुमान गरेका थिए । यो लगभग २२० अर्ब आधा लिटर बोतल बराबर हो ।

ओसियानाले यो आश्चर्यजनक आकृतिलाई कम गर्नको लागि स्पष्ट समाधानका रूपमा पुनः प्रयोज्य प्याकेजिङ सामान फिर्ता ल्याउनु नै रहेको ठहर गर्छ । ती चाहे पुनः पूयोग गर्न सकिने ग्लास बोतल होस् या प्लाष्टिक बोतल । सामान्यतया ग्लास बोतललाई ५० पटक पुनः प्रयोग गर्न सकिन्छ भने मोटा पेट प्लाष्टिक कन्टेनर (बोतल)लाई पुनः २५ पटक प्रयोग गर्नसकिने गरी बनाइएको हुन्छ ।

पुनः उपयोग प्रतिज्ञाबाट टाढा हुँदै

कोका–कोला स्वयंले सन् २०२२ मा पुनः प्रयोज्य प्याकेजिङ ‘फोहर कम गर्ने सबैभन्दा प्रभावकारी तरिकाहरूमध्ये एक’ भएको स्वीकार गरेको थियो र सन् २०३० सम्ममा २५ प्रतिशत पुनः प्रयोग योग्य प्याकेजिङ पुर्याउने लक्ष्यमा प्रतिबद्ध थियो ।

डिसेम्बर २०२४ मा जारी गरिएको यसको नवीनतम स्थिरतासम्बन्धी मार्गदर्शनमा त्यो प्रतिज्ञालाई सुटुक्क हटाइएको छ ।

कम्पनीको अद्यावधिक लक्ष्यहरूमा पुनः प्रयोज्य प्याकेजिङको सट्टा पुनःनवीनीकरण सामग्रीको प्रयोग र सङ्कलन दरहरू बढाउनमा ध्यान केन्द्रित गरेको छ । यसले सोडा बोतलहरूको पुनः प्रयोग वा प्रशोधन र उपभोक्ताको बानी परिवर्तन महत्त्वपूर्ण चुनौती भएकोतर्फ जोड दिएको छ ।

पर्यावरणीय पक्षधरहरूले यसले प्रायः संकटको जडलाई सम्बोधन गर्नुको सट्टा उपभोक्ताहरूलाई दोष दिने काम गरेको भन्दै लामो समयदेखि पुनः प्रयोग वा प्रशोधनमा अति निर्भरताविरुद्ध चेतावनी दिँदै आएका छन् ।

“पुन प्रयोग गर्ने तरिका राम्रो हो, मलाई गलत नठान्नुहोस्”, लिटलजोनले भने, “तर यदि तपाईं अधिक एकल–प्रयोग प्लाष्टिक उत्पादन गर्ने र पुनः नवीनीकरणमा प्लाष्टिक प्रयोग गर्न जाँदै हुनुहुन्छ भने यो एक समस्या हो ।”

प्लाष्टिक उत्पादन तेलमा निर्भर गर्दछ र यसले कर्पोरेट प्लाष्टिक प्रयोगलाई जलवायु परिवर्तनको प्रत्यक्ष चालक बनाउँदछ । तैपनि, आशा गर्न लायक कारण के छ भने कोका–कोलाले ब्राजिल, जर्मनी, नाइजेरिया र दक्षिणी टेक्सासजस्ता संयुक्त राज्य अमेरिकाका केही भागहरूमा समेत ठूलो मात्रामा रिफिलेबल प्रणालीहरू सञ्चालन गरिसकेको छ ।

“तिनीहरूसँग कुनै पनि पेय कम्पनीको सबैभन्दा ठूलो पुनः प्रयोज्य पूर्वाधार छ, र उनीहरूसँग यसलाई बढाउन र बाँकी उद्योगको लागि बाटो देखाउने क्षमता छ,” लिटलजोनले भन्नुभयो ।

कोका–कोलाका प्रवक्ताले एएफपीसँगको कुराकानीमा भने, “कम्पनीको प्रयास हाल अधिक रिसाइकल गरिएका सामग्रीहरू प्रयोग गर्न र सङ्कलन प्रणालीमा सुधार गर्नमा केन्द्रित छ । हामी लगानी गरिरहेका छौं र हाम्रो पुनः भर्ने प्याकेजिङ विकल्पहरू विस्तार गर्न प्रतिबद्ध छौँ र यो काम हाम्रो उपभोक्ता केन्द्रित रणनीतिको भागको रूपमा जारी रहनेछ ।”