इरान र ट्रम्पबीच वार्ता गर्न राष्ट्रसंघीय आणविक प्रमुखको आग्रह

डाभोस । इरानले समृद्ध युरेनियमको उत्पादन तीव्र पारेको बेला संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय आणविक निगरानी निकायका प्रमुखले बुधबार ट्रम्प प्रशासन र इरानलाई वार्ता गर्न आग्रह गरेका छन् ।

अन्तर्राष्ट्रिय आणविक ऊर्जा एजेन्सी (आइएइए) का महानिर्देशक राफेल ग्रोसीले तेहरानसँगको आणविक वार्तामा अगाडि बढ्न संवाद ‘पूर्ण रूपमा अपरिहार्य’ भएको बताए ।

“त्यो संवादबिना कुनै प्रगति हुनेछैन”, ग्रोसीले स्विट्जरल्यान्डको डाभोसमा विश्व आर्थिक मञ्चमा पत्रकारहरूलाई भने ।

राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र नयाँ प्रशासनका सदस्यहरूको टिप्पणीले ‘कुराकानी गर्ने र सम्भवतः कुनै प्रकारको सम्झौतामा जाने’ ‘तत्परता’ देखाएको उनले बताए ।

इरानी अधिकारीहरूले पनि वार्ता आवश्यक भएको स्वीकार गरेको उनले उल्लेख गरे ।

सन् २०२१ मा ट्रम्पको पहिलो कार्यकाल समाप्त भएयता इरानको परमाणु कार्यक्रम क्षमता, सुविधा र परमाणु सामग्रीको भण्डारको हिसाबले ‘नाटकीय रूपमा’ बढेको उनको भनाइ थियो ।

आफ्नो पहिलो कार्यकालमा ट्रम्पले इरान विरुद्ध ‘अधिकतम दबाब’ को नीति अपनाएका थिए र सन् २०१५ को ऐतिहासिक आणविक सम्झौताबाट संयुक्त राज्य अमेरिकालाई फिर्ता लिएका थिए । जसले प्रतिबन्ध हटाउने बदलामा इरानको आणविक कार्यक्रममा प्रतिबन्ध लगाएको थियो ।

तेहरानले सन् २०१८ मा वासिङ्टनले सम्झौताबाट फिर्ता नभएसम्म सम्झौताको पालना गर्‍यो तर त्यसपछि आफ्ना प्रतिबद्धताहरू फिर्ता लिन थाल्यो । त्यसपछि सम्झौता पुनर्जीवित गर्ने प्रयासहरू असफल भएका छन् ।

आइएइएले गत महिना इरानको फोर्डो समृद्धिकरण संयन्त्रको पुनर्निर्माणले ६० प्रतिशतसम्म समृद्ध युरेनियमको उत्पादन दर बढाउने बताएको थियो । उक्त उत्पादन दर आणविक हतियार बनाउन आवश्यक ९० प्रतिशतको नजिक छ ।

यसले उच्च समृद्ध युरेनियमको मासिक उत्पादन दर सात गुणा बढेर ३४ किलोग्राम (७५ पाउन्ड) भन्दा बढी पुग्ने बताएको छ ।

“मलाई लाग्छ यो तीव्रताको स्पष्ट सङ्केत हो, उनीहरूले ग्यास पेडललाई दबाउँदैछन्”, ग्रोसीले भने ।

इरान शान्तिपूर्ण उद्देश्यका लागि आणविक ऊर्जाको आफ्नो अधिकारमा जोड दिँदै आएको छ र उसले आणविक हतियार क्षमता खोजिरहेको कुरा अस्वीकार गर्दै आएको छ ।