पूर्वराष्ट्रपति केनेडीको हत्यामा सीआईएको हात थियो ? ट्रम्पले सार्वजनिक गरे पुराना कागजात

मिति : २३ नोभेम्बर १९६३

स्थान : टेक्सास, संयुक्त राज्य अमेरिका

३५औं अमेरिकी राष्ट्रपति जोन एफ. केनेडी खुला कारमा र्‍यालीमा अघि बढिरहेका थिए । एउटा भवनको सबैभन्दा माथिल्लो झ्यालबाट उनीमाथि तीनवटा गोली प्रहार भयो । दुईवटा उनको टाउकोमा लाग्यो, एउटा घाँटी छेडेर गयो । केनेडी कारमा छेउमा बसेकी श्रीमती ज्याकलिनको काखमा लडे ।

टेक्सासबाट २ हजार किलोमिटर टाढा वाशिङ्टनमा बसेका एक पूर्व गुप्तचर एजेन्ट केनेडीको हत्याको खबर सुनेपछि आत्तिए । भोलिपल्टै उनी वासिङ्गट्नबाट निस्किए । हतार हतार ३०० किलोमिटर टाढा न्यु जर्सीमा रहेको आफ्नो साथीकहाँ पुगे र उनलाई भने, “सीआईए भित्रको एउटा गिरोहले केनेडीको हत्या गर्ने षड्यन्त्र रचेको छ । ती मानिसले मलाई पनि मार्नेछन् ।”

जे. ग्यारेट अन्डरहिल नाम गरेका ती पूर्व एजेन्टले किन यस्तो दाबी गरे भन्ने कुरा केनेडीको हत्यासँग सम्बन्धित ८० हजार कागजातहरूले खुलासा गरेको छ, जुन ट्रम्पले मार्च १८ देखि मार्च २० मा जारी गरेका थिए ।

यी कागजातहरूमा अरू के भनिएको छ ? केनेडीको हत्याको आरोप सीआईएबाहेक अरू कसलाई लागेको छ ? यी फाइलहरू जारी गरेर ट्रम्पले के प्राप्त गर्नेछन् ? जानौँ –

अमेरिकामा सन् १९६४ को राष्ट्रपति चुनाव हुन लागेको थियो । केनेडी डेमोक्रेटिक पार्टीभित्र एकता प्रवर्द्धन र जनसमर्थन प्राप्त गर्न यात्रा गरिरहेका थिए । यसका लागि केनेडी टेक्सासको डलास पुगे ।

केनेडीको मोटर बिहान लगभग ११:५० बजे लभ फिल्ड एयरपोर्टबाट प्रस्थान गर्‍यो । त्यो दिन मौसम सफा थियो । त्यसैले राष्ट्रपति खुला-माथिको लिमोजिन (१९६१ लिङ्कन कन्टिनेन्टल) मा निस्किए । उनको वरिपरि चारवटा बाइकमा सवार प्रहरी थिए ।

केनेडीलाई स्वागत गर्न हजारौं मानिस बाटो किनारमा लाइन लागेका थिए । उनीहरू ताली बजाइरहेका थिए र नारा लगाइरहेका थिए । यसै क्रममा केनेडीलाई गोली लागेको थियो । मानिसले केही बुझ्नुअघि नै रगतले लतपतिएका केनेडी आफ्नी श्रीमती ज्याकलिन केनेडीको काखमा ढलेका थिए ।

केनेडीमाथि गोली प्रहार गरेको आरोपमा २४ वर्षीय हार्वे ओस्वाल्डलाई पक्राउ गरियो । वास्तवमा केनेडीको हत्याको केही समयपछि एक जना मानिसले प्रहरीलाई बताए कि उसले ओस्वाल्डजस्तो देखिने एक जनालाई पुस्तकालयबाट भाग्दै गरेको देखेका थिए ।

यसैबीच ओस्वाल्ड पहिले बस र त्यसपछि ट्याक्सी समातेर भागे । जब प्रहरीले ओस्वाल्डलाई खेदे, उनले एक प्रहरीलाई पनि गोली हानेर मारे । यद्यपि, केनेडीको मृत्यु भएको लगभग ७० मिनेटपछि उनलाई एक थिएटरबाट पक्राउ गरिएको थियो ।

पक्राउ परेको दुई दिनपछि केनेडी समर्थक एक नाइटक्लबका मालिक ज्याक रुबीले ओस्वाल्डको हत्या गरे । यो घटना ओस्वाल्डलाई जेल सारिएको बेला भएको थियो । घटना टिभीमा प्रत्यक्ष प्रसारण भइरहेको थियो ।

पक्राउ परेपछि रुबीले ओस्वाल्डलाई मारेर केनेडीकी पत्नी ज्याकलिनलाई केही राहत दिन चाहेको दाबी गरेका थिए । यद्यपि, धेरै मानिसहरूले रुबीको दाबीमाथि शङ्का गरे ।

रुबीलाई सन् १९६४ मा ओस्वाल्डको हत्यामा दोषी ठहर्‍याइएको थियो र मार्च १४ मा विद्युतीय करेन्ट लगाएर मृत्युदण्ड दिने सजाय सुनाइएको थियो । यद्यपि, पुनरावेदनपछि यसलाई रोकिएको थियो । अर्को सुनुवाइ हुनुभन्दा अगाडि नै रुबीको स्वास्थ्य बिग्रियो । अनुसन्धानबाट उनलाई फोक्सोको क्यान्सर भएको पत्ता लाग्यो । ३ जनवरी १९६७ मा उनको मृत्यु भयो ।

यहाँ न्यु जर्सी भागेका पूर्व गुप्तचर एजेन्ट जे. ग्यारेट अन्डरहिलले आफ्नो साथीलाई केनेडीको हत्यारा ओस्वाल्ड केवल एक मोहरा भएको बताएका थिए । यो षड्यन्त्र सीआईए भित्रको एउटा गिरोहले रचेको उनको दाबी थियो ।

अन्डरहिलले आफ्नो ज्यान पनि खतरामा रहेको बताएका थिए । उनले भनेका थिए, “तिनीहरू धेरै ‘शक्तिशाली’ मानिस हुन् । कुनै दिन मकहाँ आउनेछन् ।” अन्डरहिलको शङ्का सही साबित भयो । केनेडीको हत्या भएको छ महिनाभित्र उनको मृत्यु भयो । यसलाई ‘आत्महत्या’ भनिएको थियो ।

मे ३, १९६४ मा अन्डरहिल वासिङ्टनको एक अपार्टमेन्टमा मृत फेला परे । उनको टाउकोमा गोली लागेको थियो । आधिकारिक रूपमा यसलाई आत्महत्याको रूपमा रिपोर्ट गरिएको थियो । यद्यपि, यो दाबीमा पनि प्रश्न उठाइएको थियो । अन्डरहिललाई उनको बायाँ कान पछाडि गोली लागेको थियो । उसको देब्रे हातमा पेस्तोल थियो ।

अन्डरहिलले किन लिए CIA को नाम ?

ट्रम्पले जारी गरेका कागजातमा अन्डरहिललाई दोस्रो विश्वयुद्धका गुप्तचर एजेन्टको रूपमा वर्णन गरिएको छ, जसको अमेरिकी रक्षा विभागमा गहिरो सम्बन्ध थियो । यो पनि भनिन्छ कि उनलाई जर्मन सेनाको तरिकाको राम्रो ज्ञान थियो । यद्यपि, सीआईएमा उनको पदको बारेमा जानकारी दिइएको छैन ।

अन्डरहिलका अनुसार सीआईएले सन् १९६१ मा क्युबामा विद्रोहको प्रयास गरेको थियो, जुन असफल भयो । यसपछि केनेडीले यस एजेन्सीको शक्ति घटाउने प्रयास गरे । सीआईएका केही मानिसलाई केनेडीको प्रयास मन परेन ।

अन्डरहिलले आफ्ना साथीहरूलाई भनेका थिए, “सीआईएका यी व्यक्तिहरू हतियार तस्करी र लागूपदार्थको व्यापारमा पनि संलग्न छन् । केनेडीलाई यो कुराको आभास भएको थियो । केनेडीले केही गर्नु अघि नै उनको हत्या गरियो ।”

अन्डरहिललाई इन्टरआर्मको नामक हतियार कम्पनी चलाउने स्यामुएल कमिङ्ग्सको साथी पनि भएको दाबी गरिएको छ । कमिङ्ग्सले सीआईएको लागि दलालको रूपमा काम गर्थे । ओस्वाल्डले केनेडीलाई जुन कार्कानो राइफलले मारेका थिए, त्यो यही इन्टरआर्मको कम्पनीले बनाएको थियो ।

इजरायलमाथि शङ्का

कतिपय अमेरिकीहरू केनेडीको हत्यामा इजरायलको हात रहेको विश्वास गर्दछन् ।

अमेरिकामा इजरायल लबि निकै प्रभावी मान्ने गरिन्छ । यसबारे प्राध्यापक जोन जे मेइरसाइमर र स्टेफेन जे वाल्टले त ‘द इजरायल लबि एन्ड युएस फरेन पोलिसी’ नामको चर्चित पुस्तक नै लेखेका छन् । पुस्तकमा अमेरिकी विदेश नीतिमा इजरायल लबिको दबदबाबारे उल्लेख गरिएको छ ।

राष्ट्रपति केनेडी भर्खरै स्थापना भएको इजरायल र त्यसले सिर्जना गरेको समस्याको समाधान गर्ने सन्दर्भमा प्यालेष्टिनी नागरिकको आवाज पनि सुनिनुपर्ने मत राख्थे । साथै, उनलाई इजरायलको सम्भावित आणविक कार्यक्रमको पनि विरोधी मानिन्थ्यो ।

इजरायलको डिमोनामा बन्न लागेको भनिएको आणविक प्रशोधन केन्द्र बन्द गर्न दबाब दिएकै कारण देखाउँदै इजरायलका प्रधानमन्त्री बेल गुरियनले राजीनामा गर्नुपरेको थियो । संयोगवश केनेडीको हत्या बेन गुरियनको राजीनामाको केही दिनमै भएको थियो ।

केनेडीको हत्यालगत्तै कार्यवाहक राष्ट्रपति बनेका जोन्सनले अमेरिकी नीतिलाई इजरायलको नीतिसँग प्रस्ट रूपमा जोडेको बताइन्छ । यी सबै सन्दर्भ जोडेर केनेडी हत्यामा इजरायल र त्यहाँका उग्र जियोनिष्टहरूको हात रहेको हुनसक्ने विविध आशङ्का र यससँग जोडिएर आउने षड्यन्त्रका कथा व्यापक रूपमा चलेका भेटिन्छन् ।

गत सोमबार सार्वजनिक भएको दस्ताबेजका धेरै ठाउँमा रहस्यमय रूपमा अक्षरहरू मेटाइएको भेटिएको छ । यसअघि पनि इजरायलको उल्लेख भएका पृष्ठहरू मेटिएको वा अक्षर नबुझिने बनाइएको आरोप लाग्ने गरेको थियो । हाल प्रारम्भिक अध्ययनमा केही पत्रकारले अझै पनि मुख्य सूचना सार्वजनिक नगरेर कतै ‘आँखामा छारो हाल्ने’ खालको काम भएको हो कि भन्ने आशङ्का गरेका छन् ।

दस्ताबेजको आधारमा अहिलेसम्म भएका विश्लेषणले हत्याको योजना बनाउने वा हत्यामा प्रत्यक्ष/अप्रत्यक्ष रूपमा इजरायलको संलग्नता भएको प्रमाणित गरेका भने छैनन् । यद्यपि दस्ताबेजहरूमा भएको सम्पादनले अझै प्रश्न गर्ने ठाउँ भने कायमै राखिदिएको छ ।

केनेडीको हत्याको सम्बन्धमा थप तीन सिद्धान्त छन् । यसमा केनेडी हत्याको आरोप लागेका रूसी गुप्तचर एजेन्सी केजीबी र हतियार माफियाहरू समावेश छन् ।

पहिलो सिद्धान्त : रूसी गुप्तचर एजेन्सी केजीबीमाथि शङ्का

केनेडी हत्याको आरोप लागेका ओस्वाल्ड पूर्व मरिन थिए र सन् १९५९ मा सोभियत सङ्घ पुगेका थिए । उनी सोभियत सङ्घप्रति आकर्षित भएका थिए । उनले त्यहाँ शरण खोज्ने प्रयास गरे तर, सकेनन् । त्यसपछि उनले एक रुसी महिला मरीनासँग विवाह गरे र एक वर्षभन्दा बढी समयपछि अमेरिका फर्के । ओस्वाल्डले क्युबाली नेता फिडेल क्यास्ट्रोलाई पनि खुलेआम समर्थन गरेका थिए ।

केनेडीको हत्या हुनुभन्दा दुई महिना अघि सेप्टेम्बर २३ मा उनले मेक्सिको सिटीस्थित सोभियत दूतावासमा केजीबी अधिकारी भ्यालेरी भ्लादिमिरोविचलाई भेटेका थिए । केनेडीको हत्यापछि सोभियत सङ्घको एजेन्सी केजीबीसँग उनको कुनै सम्बन्ध थियो कि थिएन भन्ने प्रश्न उठ्यो । यद्यपि, यसको लागि कुनै ठोस प्रमाण फेला परेन ।

दोस्रो सिद्धान्त : फोटो खिच्ने महिलाले गोली हानेकी थिइन् !

अमेरिकी एजेन्सी एफबीआईले राष्ट्रपति केनेडीको हत्यारा खोज्ने प्रयास गर्दा यसले एउटा तस्वीर समात्यो । यस तस्वीरमा टाउकोदेखि पाउसम्म ढाकिएकी एक महिला देखिएकी थिइन् । जब केनेडीको हत्या भयो र मानिसहरू भागिरहेका थिए, ती महिला त्यहाँ आरामसँग बसेर फोटो खिचिरहेकी थिइन् ।

केनेडीको हत्या महिलाको क्यामेराजस्तो देखिने पेस्तोलले गरिएको विश्वास गरिएको थियो, तर त्यो महिलाको कहिल्यै पहिचान भएन, न त त्यो क्यामेरा वा पेस्तोलको बारेमा केही भेटियो । पछि एउटी महिलाले दाबी गरिन् कि उनी त्यतिबेला त्यहाँ थिइन् । तर उनले प्रमाणित गर्न सकिनन् ।

यी महिलाको नाम ‘द बाबुष्का लेडी’ राखिएको थियो । रुसी भाषामा यसको अर्थ ‘रहस्यमय महिला’ हो ।

तेस्रो सिद्धान्त : अमेरिकी माफिया संलग्न

केनेडीको हत्याको शङ्का धेरै अमेरिकी माफिया डनमाथि पनि पर्‍यो । भनिन्छ कि अमेरिकी माफियाहरूले क्युबामा धेरै पैसा लगानी गरेका थिए । अमेरिकाको क्युबासँगको सम्बन्धमा आएको तितोपनाले उनीहरूलाई ठूलो हानी पुर्‍यायो ।

यसै कारणले गर्दा अमेरिकी र क्युबाली माफियाले मिलेर राष्ट्रपतिको हत्या गर्ने ठेक्का दिए । यद्यपि, यस घटनामा पनि अमेरिकी एजेन्सीले अनुसन्धानमा केही महत्त्वपूर्ण प्रमाण फेला पारेनन् ।

अर्को दस्तावेजले फिडेल क्यास्ट्रोलाई मार्न सीआईएले छ पटक असफल प्रयास गरेको खुलासा गरेको छ । यसका लागि सीआईएले जोन रोसेली र रोबर्ट माहुजस्ता माफिया व्यक्तिहरूलाई पनि सम्पर्क गर्‍यो । केही सीआईए अधिकारीहरूले क्यास्ट्रोले केनेडीको हत्या गर्न ली हार्वे ओसवाल्डलाई उक्साएर बदला लिएको शङ्का गरे ।

६२ वर्ष पुरानो फाइल किन सार्वजनिक गर्दैछन् ट्रम्प ?

१. लामो समयदेखिको माग : अमेरिकी संसद्‌का धेरै सदस्यहरू र मानव अधिकार समूहहरूले केनेडीसँग सम्बन्धित सबै फाइल सार्वजनिक गर्न लामो समयदेखि माग गर्दै आएका छन्, ताकि मानिसहरूले यो हत्यासँग सरकारले के जानकारी राखेको छ भनेर बुझ्न सकून् ।

२. आफूलाई अरूभन्दा राम्रो साबित गर्नु : कागजात सार्वजनिक गरेपछि ट्रम्पले भने कि यो काम गरेर उनले धेरै अघिल्ला राष्ट्रपतिले नगरेको काम गरेका छन् । ट्रम्पले मार्टिन लुथर किङ जुनियर (१९६८) को हत्यासँग सम्बन्धित फाइल पनि सार्वजनिक गर्ने बताएका छन् ।

३. पार्टीमा छवि बलियो : केनेडी डेमोक्रेटिक पार्टीका लोकप्रिय नेतामध्ये एक थिए । यदि फाइलहरूमा पार्टीको छविलाई हानी पुर्‍याउन सक्ने केही कुरा बाहिर आयो भने ट्रम्पले त्यसलाई पर्दाफास गर्न चुक्ने छैनन् । यी गोप्य फाइल सार्वजनिक गरेर ट्रम्पले डेमोक्रेटिक पार्टीलाई शङ्काको नजरले हेर्ने आफ्ना कट्टर समर्थकको मन फेरि जित्न सक्छन् ।

४. रोबर्ट केनेडीको दबाब : ट्रम्पका स्वास्थ्य सचिव रोबर्ट एफ. केनेडी जुनियर हुन्, जो जोन एफ. केनेडीका भतिजा हुन् । उनी आफ्नो काकाको मृत्युमा सीआईए संलग्न भएको विश्वास गर्छन् । उनको दबाबले पनि यसमा भूमिका खेलेको बताइन्छ । 

-एजेन्सीहरूको सहयोगमा