अमेरिकाको उपराष्ट्रपतिमा निर्वाचित ‘डोनाल्ड’, यस्तो छ विगत

काठमाडौं । रिपब्लिकन पार्टीले अमेरिकी राष्ट्रपति चुनाव जितेको छ । जेडी भान्स उपराष्ट्रपति निर्वाचित भएका छन् । उनी अमेरिकी राज्य ओहायोबाट संसद् सदस्य (सिनेटर) हुन् ।

भान्सका आमाबुवाले उनी छ वर्षको हुँदा सम्बन्धविच्छेद गरे । उनकी आमाले पाँच पटक विवाह गरिन् । रिपब्लिकन सिनेटरकी पत्नी उषा भारतीय मूलकी हुन् ।

अमेरिकामा आम निर्वाचनको नतिजा आएको छ । करिब चार वर्षपछि रिपब्लिकन पार्टी सत्तामा फर्किएको छ । डोनाल्ड ट्रम्पले आफ्ना प्रतिद्वन्द्वी तथा डेमोक्रेटिक पार्टीकी कमला ह्यारिसलाई पराजित गरेका छन् ।

ट्रम्प अमेरिकाको ४७ औं राष्ट्रपति निर्वाचित भएका छन् । उनका दौडमा रहेका साथी जेडी भान्सले उपराष्ट्रपतिको पदभार ग्रहण गर्नेछन् । उपराष्ट्रपतिमा निर्वाचित भान्सको पनि भारतसँग विशेष सम्बन्ध छ । भान्सकी पत्नी उषा चिलुकुरी भान्स भारतीय मूलकी हुन् ।

को हुन् भान्स ?

अमेरिकी आम निर्वाचनमा रिपब्लिकन पार्टीका ट्रम्प राष्ट्रपतिमा विजयी भएका छन् भने भान्स उपराष्ट्रपतिमा विजयी भएका छन् । जेडी भान्स अमेरिकी राज्य ओहायोका सिनेटर हुन् ।

सिनेटरहरू अमेरिकी संसद्‌को माथिल्लो सदन कांग्रेसका सदस्य हुन् । भान्स सन् २०२२ मा संयुक्त राज्यको सिनेटमा निर्वाचित भए र जनवरी ३, २०२३ मा पदमा शपथ लिएका थिए ।

भान्सको जन्म अगस्त १९८४ मा मिडलटाउन ओहायोमा भएको थियो । भान्सकी आमा बेभर्ली वेब एकिन्स पाँच पटक विवाह गरिन् र उनको दोस्रो पति जेडी एकिन्सबाट एक छोरा छ ।

पिपल म्यागजिनका अनुसार बेभर्ली वेब एकिन्सले पहिलो पटक सन् १९७९ मा भान्सकी दिदी लिन्डसेलाई जन्म दिएकी थिइन्, जब एकिन्स १९ वर्षको थिइन् ।

एकिन्सले सन् १९८३ मा डोनाल्ड ब्रोमनसँग दोस्रो विवाह गरिन् । एकिन्स र डोनाल्ड बोमनले अगस्त २, १९८४ मा जेडीलाई जन्म दिए ।

दुबै बच्चा मिडलटाउन, ओहायोमा हुर्केका थिए । मिडलटाउन एक समय एक समृद्ध अमेरिकी निर्माण शहर थियो, जहाँ ओहायोन्सले राम्रो जीवन बिताउन सक्थे । समय बित्दै जाँदा ती धेरै राम्रा जागिर पाउन मुस्किल हुँदै गयो र जेडीको परिवारले उक्त स्थान छोडे ।

भान्सले आफ्नो लोकप्रिय संस्मरण ‘हिलबिली एलेगी’मा लेखेका छन्, ”आमाबुवाले आधिकारिक रूपमा सम्बन्धविच्छेद गरे, जब म छ वर्षको थिएँ, यद्यपि बुवा डोनाल्डले केही वर्ष पहिले नै परिवार छोड्नुभएको थियो ।” भान्सलाई आमाले सम्बन्ध विच्छेदको बारेमा बताएकी थिइन् ।

धेरै पटक नाम परिवर्तन 

बेभर्ली डोनाल्डबाट अलग भएपछि धेरै सम्बन्धमा रहिन्, जसले जेडीका लागि धेरै बुवा व्यक्तित्वहरू निम्त्यायो ।

जेडीकी आमा एकिन्सले जेडीलाई ग्रहण गर्ने बब ह्यामेलसँग तेस्रो पटक विवाह गरिन् । यससँगै जेडी भान्सको नाम परिवर्तनको कथा पनि सुरु हुन्छ ।

भान्सको दोस्रो नाम डोनाल्ड थियो, उनको जैविक पिता डोनाल्ड बोम्यानबाट । सन् १९८४ मा उनको नाम परिवर्तन गरेर जेम्स डेभिड ह्यामेल राखिएको थियो । आमा बेवर्लीले ‘जेडी’ भन्न सुरु गरिन् ।

थर जोगाउन उनले आफ्नो पूर्व श्रीमान्‌को पहिलो नाम आफ्नो काकाको नाममा राखिन् ।

यद्यपि, बेभर्ली र ह्यामेलले अन्ततः बाटो अलग गरे, जसले गर्दा जेडीको नाम फेरि परिवर्तन भयो । बेभर्लीको चौथो पति केनेथ वार्नर र पाँचौं पति टेरी एकिन्स थिए ।

“इमानदारीपूर्वक सबैभन्दा नराम्रो कुरा यो थियो कि बबको प्रस्थानले हाम्रो परिवारमा उपनामहरूको जटिल वेबलाई अझ जटिल बनाउने थियो,” भ्यान्सले संस्करणमा लेखेका छन् ।

जब उनका मामाघरको हजुरआमाले उनको हेरचाह गर्न थालिन्, जेडीले अन्ततः आफ्नो मातृ उपनाम भान्स अपनाए ।

हजुरबा/हजुरआमाबाट हेरचाह

आमा एकिन्ससँग प्रिस्क्रिप्शन औषधिको पहुँच थियो । पिपल म्यागजिनकाअनुसार उनको लागुऔषधको लत र दुर्व्यसन यति बढ्यो कि यसमा हेरोइन पनि समावेश थियो ।

सिनेटरले लेखेका छन्, ”आमाको लतको अवधि जीवनको सबैभन्दा कठिन वर्ष थियो । लतले सिंगो परिवारबाट केही खोसेको थियो । म धेरै दु:खी थिएँ र धेरै एक्लो महसुस गरेँ । किनभने म यो पुलिस क्रूजरको पछाडि बसिरहेको थिएँ, जब उनीहरूले मेरी आमालाई पक्राउ गरे ।”

जेलमा परेपछि जेडीलाई अन्ततः आफ्ना मामा हजुरआमाको हेरचाहमा राखियो । जेडीका मामाघरकी हजुरआमा बोनी भान्स युनियन डेमोक्र्याट हुन्, जसलाई उनले आफ्नो पालनपोषणको श्रेय दिन्छन् ।

भान्सको जीवनमा बदलाव

हाई स्कूल जेडी भान्सले सन् २००३ मा मिडलटाउन हाई स्कूलबाट स्नातक गरेपछि मरीन कोर (यूएस नेवी) मा सामेल भएपछि इरानमा सेनामा सेवा गरे । यस समयमा उनले इराकमा दोस्रो मरीन एयरक्राफ्ट विंगको सार्वजनिक मामिला खण्डमा कर्पोरलको रूपमा सेवा गरे ।

उनले सन् २०१० मा येल ल स्कूलमा भर्ना हुनुअघि ओहायो स्टेट युनिभर्सिटीबाट राजनीति विज्ञान र दर्शनमा स्नातक डिग्री हासिल गरे । भान्सले येलमा अध्ययन गर्दा उनको सल्लाहकार र ब्याटल हाइमन अफ द टाइगर मदरको लेखक एमी चुआको सुझावमा एउटा संस्मरणमा काम गर्न थाले ।

उनले भनेका छन्, ”’मलाई सार्थक पुस्तक लेख्न सक्छु भन्ने सोच एक प्रकारको अहंकार थियो । तर, त्यसपछि मैले साना-साना कुराहरू यताउता लेख्न थालेँ ।”

येलमा पढ्दा उषासँग भेट

सन् २०१३ मा भान्स येल ल स्कूलमा विद्यार्थी हुँदा उनले भारतीय मूलकी उषा चिलुकुरीलाई भेटिन् ।

येलमा अध्ययन गर्दा उषा येल कानून जर्नलको कार्यकारी विकास सम्पादक र कानून र प्रविधिको येल जर्नलको प्रबन्ध सम्पादक थिइन् । येलमा पढ्दा उनले धेरै परियोजनामा भाग लिए ।

भान्स र उषाले येल ल स्कूलबाट स्नातक गरेको एक वर्षपछि यी जोडीले सन् २०१४ मा विवाह गरे । भान्स र उषाका तीन सन्तान छन्: दुई छोरा, इभान र विवेक र एक छोरी मिराबेले ।

चिलुकुरी सर्वोच्च अदालतका मुख्य न्यायाधीश जोन रोबर्ट्स र तत्कालीन डीसी सर्किट न्यायाधीश ब्रेट काभानोको लागि क्लर्क गइन् । अहिले कानूनको अभ्यास गर्छिन् ।

भान्सले उषालाई आफ्नो करियरमा सहयोग गरेकोमा अक्सर प्रशंसा गर्छिन् । न्यूओर्क टाइम्ससँग कुरा गर्दै उनले आफ्नी पत्नीलाई आफ्नो ‘येल आत्मा गाइड’ भनेर वर्णन गरेका छन्, जब उनीहरू सँगै अध्ययन गर्थे ।

उनले भनेका छन्, ”उषाले मलाई सोध्नु पर्ने प्रश्नहरू सहज रूपमा बुझे र मलाई थाहा नभएको अवसरहरू खोज्न प्रोत्साहन दिइन् । म ती व्यक्तिहरूमध्ये एक हुँ, जसले आफ्नो बायाँ काँधमा शक्तिशाली महिला आवाज राखेर फाइदा गर्छ, जसले भन्छ- यो नगर्नुहोस्, त्यो गर्नुहोस् ।”

राजनीतिमा प्रवेश

भान्स सन् २०१६ को चुनावमा डोनाल्ड ट्रम्पको मुखर आलोचकको रूपमा उभिए । उनले अक्टोबर २०१६ मा भनेका थिए, ‘म कहिल्यै ट्रम्पको समर्थक भएको छैन ।’

भान्सले ट्रम्पको कार्यकालमा ट्रम्पको नीतिलाई समर्थन गर्न थालेको बताए । उनले सन् २०२० मा ट्रम्पलाई भोट दिएको बताए । सन् २०१९ मा भान्सले ओहायोमा रहेको आफ्नै उद्यम फर्म Naryaa स्थापना गरे । अगस्त २०१९ मा उनले क्याथोलिक चर्चमा बप्तिस्मा लिए ।

अन्ततः जुलाई १, २०२१ मा भान्सले ओहायोमा सिनेटको लागि उम्मेदवार हुने आफ्नो अभियान घोषणा गरे ।

भान्सले चुनावी अभियानको धेरै दिनपछि ट्रम्पको बारेमा भने, “मलाई त्यो व्यक्तिको बारेमा गलत भएकोमा खेद छ । मलाई लाग्छ कि उहाँ राम्रो राष्ट्रपति हुनुहुन्थ्यो, मलाई लाग्छ कि उहाँले जनताको लागि धेरै राम्रो निर्णय गर्नुभयो र मलाई लाग्छ कि मैले धेरै आलोचना गरेँ । उहाँ मेरो जीवनकालको उत्कृष्ट राष्ट्रपति हुन् ।”

ट्रम्पको कट्टर समर्थक 

ट्रम्पले अप्रिल २०२२ मा भ्यान्सलाई समर्थन गरेका थिए । ट्रम्पले पछि भने, ”जेडीले मेरो पिठ्युँ थिचिरहेको छ, उसले मेरो समर्थन चाहन्छ ।’

नोभेम्बर ८, २०२२ मा भान्सले डेमोक्रेटिक उम्मेदवार टिम रायनलाई हराएर सिनेटर बनेका थिए । आफ्नो विजयी भाषणमा उनले आमालाई धन्यवाद दिएका थिए । उनी सिनेटमा ट्रम्पको कट्टर समर्थकका रूपमा उभिए ।

वफादारीको प्रदर्शनमा भान्स धेरै सम्भावित दौडमा रहेका साथीहरू र रिपब्लिकन सांसदहरूमध्ये एक थिए, जो यस वर्षको सुरुमा उनको आपराधिक पैसा ट्रायलको क्रममा ट्रम्पको साथमा थिए ।

दुबैको भेट त्यही दिन भएको थियो, जब मार-ए-लागो गल्फ क्लबमा ट्रम्पको हत्या प्रयास भएको थियो । त्यसपछि दुई दिनपछि ट्रम्पले भान्सलाई फोन गरेर टिकट प्रस्ताव गरे । उनले सत्य सामाजिकमा आफ्नो छनोट घोषणा गरे ।

भान्स अन्ततः जुलाई १५, २०२४ मा मिलवाकीमा २०२४ रिपब्लिकन राष्ट्रिय सम्मेलनमा डोनाल्ड ट्रम्पको उपराष्ट्रपतिको रूपमा औपचारिक रूपमा मनोनीत भए ।

ट्रम्पले भान्सले श्रमिक वर्गका मतदातालाई आकर्षित गर्न सक्ने तर्क गरेका थिए । उनले जेडीकी पत्नी र भारतीय आप्रवासीकी छोरी उषा भान्सलाई अल्पसंख्यक मतदातालाई अपील गर्न सक्ने व्यक्तिको रूपमा पनि औंल्याएका थिए ।

अमेरिकी इतिहासमा रिपब्लिकन पार्टीले आम चुनाव जितेर सत्तामा फर्केको ४० वर्षीय भान्स तेस्रो कान्छा उपराष्ट्रपति हुन् । सिनेटर बनेको दुई वर्षपछि ओहायो सिनेटर जेडी भान्स उपराष्ट्रपति बनेका हुन् ।