इजरायललाई साउदी राजकुमारको आग्रह– इरानको सार्वभौमिकताको सम्मान गर्नू, उसको भूमिमा आक्रमण नगर्नू

रियाद । साउदी अरेबियाका राजकुमार मोहम्मद बिन सलमानले इजरायललाई इरानको सार्वभौमिकताको सम्मान गर्न र इरानी भूमिमा आक्रमण नगर्न आग्रह गरेका छन् ।

राजकुमार सलमानले अरब र मुस्लिम नेताहरूको शिखर सम्मेलनमा यस्तो आग्रह गरेका हुन् । ‘अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले इजरायललाई भगिनी इस्लामी गणतन्त्र इरानको सार्वभौमिकताको सम्मान गर्न र यसको भूमिको उल्लङ्घन नगर्न दवाब दिनुपर्छ,’ उनले भने ।

सुन्नी मुस्लिम बाहुल्य साउदी र शिया बाहुल्य इरानले सिरियालगायत क्षेत्रीय द्वन्द्वको विपक्षमा आफूलाई प्रस्तुत गर्दै आएका छन् ।

सन् २०१५ मा इरान समर्थित हुथी विद्रोहीले राजधानी साना कब्जा गरेर दक्षिणी सहर एडेनतर्फ अघि बढेपछि साउदीले यमनको अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता प्राप्त सरकारलाई समर्थन गर्न सैन्य गठबन्धन परिचालन गरेको थियो ।

रियादले सिया धर्मगुरु निम्र अल–निम्रलाई मृत्युदण्ड दिएको विरोधमा भएको प्रदर्शनका क्रममा इरानस्थित साउदी कूटनीतिक नियोगमा भएको आक्रमणपछि रियाद र तेहरानबीच सम्बन्ध विच्छेद भएको थियो ।

तथापि, मार्च २०२३ मा उनीहरूले चीनको मध्यस्थतामा एक सुलह सम्झौताको घोषणा गरेका थिए।

मुद्दाहरू जटिल सम्बन्धमा रहे तापनि हालैका वर्षहरूमा क्षेत्रीय कूटनीतिमा अझ बढी सुलहकारी दृष्टिकोण अपनाएका राजकुमारका लागि यो एक कूटनीतिक उपलब्धि हो ।

गत वर्ष अक्टोबर ७ मा दक्षिणी इजरायलमा हमासले गरेको भीषण आक्रमणपछि गाजामा सुरु भएको युद्धलाई नियन्त्रण गर्ने प्रयासको एक भागको रूपमा साउदी र इरानले उच्चस्तरीय सम्पर्क कायम राखेका छन्।

युद्ध सुरु भएको पाँच दिनपछि राजकुमार सलमान र इरानका तत्कालीन राष्ट्रपति इब्राहिम रायसीबीच पहिलो पटक फोन वार्ता भएको थियो भने एक वर्षअघि अरब लिग र अर्गनाइजेसन अफ इस्लामिक कोअपरेशनको संयुक्त शिखर सम्मेलनका लागि रायसीले रियादको भ्रमण गरेका थिए ।

आइतबार साउदीका उच्च सैन्य अधिकारी फयाद अल–रुवेली इरानी अधिकारीसँग वार्ताका लागि तेहरान पुगेका थिए ।

सन् २०२३ को नोभेम्बरमा हुने शिखर सम्मेलनको पूर्वसन्ध्यामा राजकुमार मोहम्मद र इरानका वर्तमान राष्ट्रपति मसूद पेजेस्कियानबीच आइतबार फोनमा कुराकानी भएको थियो ।

इरानी सरकारद्वारा जारी विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘कार्यकारी मामिलामा व्यस्थताका कारण पेजेस्कियान उपस्थित हुनुभएको छैन र यसको साटो प्रथम उपराष्ट्रपति मोहम्मद रेजा अरेफ रियाद जानुभएको छ ।’

गाजा युद्ध र त्यसपछि लेबनानमा इजरायल र इरान समर्थित हिजबुल्लाहबीच भएको लडाइँले अझ व्यापक द्वन्द्वको डर बढाएको थियो। इरानले यस वर्ष इजरायलमाथि दुई पटक क्षेप्यास्त्र प्रहार गरेको थियो भने बदलामा इजरायलले पनि इरानी भूमिमा जवाफी कारबाही गरेको थियो । पछिल्लो पटक अक्टोबर २६ मा इजरायलले इरानी सैन्य शिविरमा आक्रमण गरेको थियो ।