‘शान्त’ असदको तानाशाही शासन : दाइको मृत्युपछि राष्ट्रपति, २४ वर्षपछि भगाए विद्रोहीले

काठमाडौं । सिरियामा सन् २०११ देखि गृहयुद्ध चलिरहेको थियो । त्यसयता राष्ट्रपति बशर अल-असदविरुद्धको आन्दोलनले धेरै उतारचढावहरू पार गरिसकेका छन् तर, उनको सरकार आफैँ खतरामा परेको कहिल्यै भएको थिएन ।

पछिल्ला एक वा दुई हप्तामा विद्रोहीहरूले यस्तो प्रदर्शन गरेका छन्, एकपछि अर्को गर्दै सिरियाली शहरहरुको कब्जा गरेपछि उनीहरु सिरियाको राजधानी दमास्कसतर्फ लागेका हुन् ।

र अब विद्रोहीहरूले दमास्कसको घेराबन्दीको बीचमा बशर आफ्नो परिवारसहित देश छोडेको खबर आएको छ । कहाँ गएको हो भन्ने पत्तो छैन । आखिर बशर अल-असद को हुन् र सिरियाली विद्रोहीहरू किन उनलाई हटाउन चाहन्छन् ? आउनुहोस्, उनको बारेमा जानौँ –

को हुन् असद ?

शान्त बशरको जन्म ११ सेप्टेम्बर १९६५ मा सिरियाको राजधानी दमास्कसमा भएको थियो । उनी आफ्ना बुबा अल-असद हाफेजको दोस्रो सन्तान हुन्, जसले सिरियामा २९ वर्ष शासन गरेका थिए । फादर हाफेज सिरियाली अलावी समूहका नेता थिए, जो बाथ पार्टीको शीर्षमा पुगेर देशको राष्ट्रपति बन्न सफल भएका थिए ।

बशरका पाँच दाजुभाइमध्ये तीन जना मरिसकेका छन् र बाँकीको तुलनामा उनी बाल्यकालदेखि नै शान्त स्वभावका थिए र उनलाई राजनीति र सेनामा कुनै रुचि थिएन ।

आफ्ना अन्य दाजुभाइहरू जस्तै उनले आफ्नो बुवालाई धेरै भेट्न सकेनन् । कलेजमा पनि उनी नम्र बोली बोल्ने विद्यार्थि को रूपमा चिनिन्थे, जसले धेरै कम बोल्ने, आँखा मिलाउन हिचकिचाउँथे र सानो स्वरमा बोल्थे । उनले दमस्कस विश्वविद्यालयबाट चिकित्सामा स्नातक गरे र सेनाका डाक्टर बने । यसपछि उनी लन्डनमा नेत्र रोग विशेषज्ञ पनि भएका थिए ।

बशरका बुवा आफ्नो जेठो दाइ बसेललाई सिरियाको भावी राष्ट्रपति बनाउन चाहन्थे तर, कार दुर्घटनामा उनको मृत्यु भएपछि सिरियाली सेनाले उनलाई लन्डनबाट सिरिया फिर्ता बोलायो ।

यसपछि बशरका बुवाले उनलाई असद वंशको उत्तराधिकारी बनाउने निर्णय गरे र सिरियाको भावी राष्ट्रपतिको रूपमा प्रक्षेपण गर्न थाले । छ वर्षपछि सन् २००० मा हाफेजको मृत्यु हुँदा बशर सिरियाको राष्ट्रपति बन्न तयार थिए र त्यसबेलादेखि अहिलेसम्म उनले सिरियाको लगाम आफ्नो हातमा राखेका थिए ।

सेनामा पनि महत्वपूर्ण भूमिका

राष्ट्रपति हुनुअघि बशर सिरियाली सेनामा भर्ना भएर कर्नेलको पदसम्म पुगेका थिए । र, उनले सन् १९९८ मा लेबनान फाइलको नेतृत्व पनि गरे र लेबनानमा सत्ता परिवर्तनमा ठूलो भूमिका खेलेका थिए ।

यसबाहेक बशरले राष्ट्रपति हुनुअघि सिरियामा भ्रष्टाचार अभियान पनि चलाएका थिए र इन्टरनेट पुर्‍याउने श्रेय पनि उनलाई दिइन्छ । यस अवधिमा उनको छवि पनि एक नेताको रूपमा विकसित भएको थियो, जसले आधुनिक समय ल्यायो र एक सुधारवादी थियो ।

सन् २००० मा राष्ट्रपति बनेपछि बशरको लागि मात्रै संविधान संशोधन भएको थियो, जसमा राष्ट्रपति बन्नका लागि न्यूनतम उमेर ४० बाट ३४ वर्ष तोकेको थियो किनभने त्यतिबेला बशर उही उमेरका थिए । तर, बशरलाई उच्च तहको नेतृत्वबाट पूर्ण समर्थन प्राप्त भयो र पछि उनले देशका विभिन्न स्थानमा भएको निर्वाचनमा पनि जित हासिल गरे ।

अफगानिस्तानमा अमेरिकाको आक्रमणको आलोचना गर्नुका साथै बशरले सेप्टेम्बर ११ को आक्रमणको निन्दा गर्नुका साथै इजरायलको अडानलाई पनि स्वीकार गरेका थिए । सिरियाले अमेरिकी आतंककारीको सफाइ अभियानमा सीआईएलाई धेरै सहयोग गरेको थियो ।

सन् २००५ मा बम विस्फोटमा लेबनानी प्रधानमन्त्री रफिक हरारीको मृत्युपछि ठूलो विरोधपछि सिरियाली सेना लेबनानबाट फिर्ता भयो तर, संयुक्त राष्ट्र प्रतिवेदनले हरारीको मृत्युमा सिरियाली सेना र असद परिवारको भूमिकालाई उद्धृत गर्‍यो ।

सन् २०११ सम्म सिरियामा बशरको विरोध यति बढ्यो कि सेनाले यसलाई कुचल्नुपर्‍यो र यहाँबाट बशरको छवि एक निर्दयी तानाशाहको बन्यो र सिरियाली गृहयुद्ध सुरु भयो । यसपछि अमेरिकाले बशरमाथि सिरियाका धेरै नेतामाथि प्रतिबन्ध लगाएको थियो । बशरले विद्रोहलाई सधैँ विदेशी षड्यन्त्र भन्दथे । यसैबीच रुस र इरानसँग उनको निकटता बढ्यो ।

सिरियाली सेनाको कमाण्डर इन चीफ भएपनि बशर कहिल्यै सैन्य पोशाकमा देखिँदैनन् । उनी सधैं एक व्यापारी जस्तै सूटमा देखिन्छन् । उनले सन् २००० मा बेलायती नागरिक अजमा अखराससँग विवाह गरे र उनका दुई छोरा र एक छोरी छन् । उनी एक विशुद्ध अलावी मुस्लिम हुन् र उनले दुई पटक हज पनि गरेका छन् ।

सम्बन्धित सामग्री-

सिरियामा किन भइरहेको छ द्वन्द्व ?

अल-जुलानी : जसले अन्त्य गरे असदको २४ वर्षे शासन