ट्यारिफको मुद्दामा ट्रम्प र ब्राजिलका राष्ट्रपति लुला आमनेसामने

काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र ब्राजिलका राष्ट्रपति लुइज इनासियो लुला दा सिल्भा ट्यारिफको मुद्दामा आमनेसामने छन् ।

लुलाले ट्रम्पको ब्राजिलमा ५० प्रतिशत कर लगाउने निर्णयको कडा विरोध गरेका छन् । उनले यसलाई ब्राजिलको ‘सार्वभौमिकता र न्यायिक स्वतन्त्रता’ माथिको आक्रमण भनेका छन् ।

लुलाले एक विज्ञप्तिमा भने, “यो ट्रम्पको भेदभावपूर्ण हस्तक्षेप हो र ब्राजिलको लोकतान्त्रिक संस्थाहरूमाथिको बाह्य हस्तक्षेप हो ।”

ट्रम्पले अगस्ट १ देखि ब्राजिलमा ५० प्रतिशत कर लगाउने घोषणा गरेका छन् । यसको जवाफमा लुलाले ब्राजिलले पनि अमेरिकामा कर लगाउने बताएका छन् ।

ट्रम्प र लुलाबीच किन चर्को बहस ?

गत हप्ता ब्राजिलको रियो दि जेनेरियोमा ब्रिक्स देशहरूको बैठक आयोजना गरिएको थियो र त्यसबेलादेखि ट्रम्प ब्रिक्स देशहरूप्रति रिसाए ।

यसपछि ट्रम्पले ब्रिक्सका सबै सदस्य राष्ट्रहरूमा १० प्रतिशत अतिरिक्त कर लगाउने घोषणा गरे । ट्रम्पले ब्रिक्सलाई अमेरिका विरोधी भने र ब्रिक्सको अमेरिका विरोधी नीति अपनाउने कुनै पनि देशले यो कर तिर्नुपर्ने बताए ।

यसबारे सोमबार लुलाले ट्रम्पलाई जवाफ दिँदै भने, “उनलाई थाहा हुनुपर्छ कि संसार परिवर्तन भएको छ । हामीलाई कुनै सम्राट चाहिँदैन ।”

त्यसपछि ट्रम्पले ब्राजिल सरकारलाई पूर्वराष्ट्रपति जायर बोल्सोनारोविरुद्ध ‘विच हन्टिङ‘को आरोप लगाए । बोल्सोनारो सन् २०२२ को चुनाव उल्ट्याउने षड्यन्त्रमा उनको कथित भूमिकाको लागि मुद्दा खेपिरहेका छन् ।

ट्रम्पको भनाइप्रति लुलाले कडा प्रतिक्रिया जनाए र कुनै पनि प्रकारको हस्तक्षेप अस्वीकार गरे ।

“ब्राजिलमा लोकतन्त्रको रक्षा ब्राजिलियन जनताको विषय हो,” लुलाले एक्समा लेखेका छन्, “हामी एक सार्वभौम देश हौं । हामी कसैको निगरानी स्वीकार गर्दैनौं । हामीसँग बलियो र स्वतन्त्र संस्थाहरू छन् । कोही पनि कानुनभन्दा माथि छैन । विशेष गरी स्वतन्त्रता र कानूनको शासनमाथि आक्रमण गर्नेहरू होइनन् ।”

ट्रुथ सोसलमा हालै पोस्ट गरिएको एउटा पत्रमा ट्रम्पले भनेका छन्, “ब्राजिलले बोल्सोनारोको स्तरका नेतालाई गरेको व्यवहार अन्तर्राष्ट्रिय लज्जा हो ।”

ट्रम्प र बोल्सोनारो एकै समयमा सत्तामा हुँदा साथी थिए र उनीहरूले सन् २०१९ मा ह्वाइट हाउसमा पनि भेटेका थिए ।

जनवरी २०२३ मा हजारौं समर्थकहरूसहित सरकारी भवनहरूमा आक्रमण गरेको आरोपमा बोल्सोनारो मुद्दाको सामना गरिरहेका छन् । हाल अमेरिकामा रहेका बोल्सोनारोले आफूमाथि लगाइएका आरोपहरूलाई अस्वीकार गर्दै आएका छन् ।

बोल्सोनारोको बारेमा ट्रम्पको पछिल्लो भनाइमा लुलाले कूको षड्यन्त्र रच्नेहरू विरुद्धको कानुनी कारबाही पूर्णरूपमा ब्राजिलको न्यायपालिकाको क्षेत्राधिकारमा पर्ने कुरा दोहोर्‍याए ।

ट्रम्पले ब्राजिलमाथि अमेरिकी प्राविधिक कम्पनीहरूमाथि ‘आक्रमण’ गरेको आरोप लगाएका छन् । यसबारे लुलाले भनेका छन्, “ब्राजिलमा अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको अर्थ हिंसा वा दुर्व्यवहार होइन । स्वदेशी होस् वा विदेशी, सबै कम्पनीहरूले हाम्रो कानून पालना गर्नुपर्छ, त्यसपछि मात्र उनीहरूले यहाँ काम गर्न सक्छन् ।”

डोनाल्ड ट्रम्पले आफ्नो पत्रमा दुई देशबीचको व्यापारका कारण अमेरिकाले घाटा बेहोरिरहेको दाबी गरेका छन् भने लुलाले यसलाई तथ्यगत रूपमा गलत भनेका छन् ।

“अमेरिकी तथ्याङ्कले नै देखाउँछ कि विगत १५ वर्षमा अमेरिकाले ब्राजिलसँग सामान र सेवाहरूको व्यापारमा ४१० अर्ब डलर कमाएको छ,” लुलाले एक्समा लेखेका छन्, “यदि अमेरिकाले कुनै एकपक्षीय कर बढायो भने ब्राजिलले उचित प्रतिक्रिया दिनेछ ।”

यसअघि ट्रम्पले ब्रिक्स देशहरूलाई १०० प्रतिशत भन्सार शुल्क लगाउने धम्की पनि दिएका थिए ।

ट्रम्प र लुलाबीच विवाद

यस वर्षको सुरुमा ट्रम्पले ब्राजिलबाट आयात हुने स्टील र आल्मुनियममा २५ प्रतिशत भन्सार शुल्क लगाउने घोषणा गरेका थिए । लुलाले ट्रम्पको निर्णयविरुद्ध विश्व व्यापार संगठन (WTO) मा उजुरी दर्ता गर्ने वाचा गरेका थिए ।

त्यसपछि आफ्नो जापान भ्रमणको क्रममा लुलाले टोकियोमा भने, “हामी दुई निर्णय लिनेछौं – एउटा भनेको WTO मा अपील गर्ने हो, जुन हामी गर्नेछौं र अर्को भनेको अमेरिकी उत्पादनहरूमा उच्च कर लगाउने हो । हामी चुप लागेर बस्न सक्दैनौं ।”

यद्यपि, लुला सरकारका मन्त्री अलेक्ज्याण्डर पाडिल्हाले ब्राजिलले कुनै पनि प्रकारको व्यापार युद्धलाई प्रोत्साहन गर्दैन र भाग लिने पनि छैन भनेका थिए ।

ट्रम्पले आफ्ना वक्तव्यहरूमा प्रायः विश्वव्यापी नेताहरू र देशहरूमाथि टिप्पणी गर्थे, जसलाई लुलाले सार्वभौमसत्ताको उल्लङ्घन मान्थे । लुलाले विशेषगरी ट्रम्पको व्यवहारको आलोचना गरे, जसमा उनले व्यापार वा नीतिहरूको लागि अन्य देशहरूलाई धम्काउने प्रयास गर्छन् ।

लुलाले ब्रिक्स र अन्य दक्षिण अमेरिकी गठबन्धनहरूमा ब्राजिललाई बलियो र स्वतन्त्र आवाजको रूपमा स्थापित गर्ने प्रयास गरिरहेका छन् । यसलाई ट्रम्पको एकतर्फी नीतिहरू विरुद्धको प्रति रणनीतिको रूपमा हेरिएको थियो ।

ट्रम्पले ५० प्रतिशत भन्सार शुल्क घोषणा गरे, जुन अप्रिलमा लगाइएको १० प्रतिशत भन्सारभन्दा धेरै बढी हो । भन्सार शुल्कले ब्राजिलको वास्तविक बजारमा गिरावट ल्यायो, जसले गर्दा सेयर बजारमा गिरावट आयो र प्रमुख कम्पनीहरूको सेयरमा असर पर्‍यो ।

लुलाले यो कदमलाई ‘आधारहीन’ र बदलामा शुल्क लगाउने कुरा गरेका छन् । ब्रिक्स अघि लुलाले भनेका थिए, “व्यापार युद्धमा कुनै पनि विजेता हुँदैन ।”