तिहारमा पटाका आतंक, किन रोक्न सकेन प्रहरीले ?

काठमाडौं । यो तिहारमा पटाकाका आवाजले काठमाडौ लगायतका सहरहरू गुञ्जायमान छन् । सरकारी प्रतिबन्ध र कानूनी चेतावनीका बाबजुद, पटाका खुलेआम बिक्री र प्रयोग भइरहेको छ ।

मुलुकी अपराध संहिता, २०७४ अनुसार इजाजतबिना विस्फोटक पदार्थ उत्पादन र प्रयोग गर्नेहरूलाई १० वर्षसम्मको जेल सजाय र एक लाख रुपैयाँसम्म जरिवानाको व्यवस्था छ । तर पनि, तिहारको मौकामा पटाका पड्काउने कार्य जताततै भइरहेकाे छ ।

प्रहरीको सक्रियता र चुनौती

प्रहरीले तिहारको समयमा पटाका नियन्त्रणका लागि कडा निगरानी गरेको दाबी गरेको छ। तर, यद्यपि उपत्यका र अन्य क्षेत्रहरूमा पटाका पड्काउने गतिविधि रोकिएको छैन ।

प्रहरी प्रवक्ता दानबहादुर कार्कीका अनुसार, उपत्यकाका सबै नाकामा सुरक्षा जाँच र निगरानी बढाइएको छ, र पटाका प्रयोगमा संलग्नलाई कारबाही समेत भइरहेको छ। तर पटाका प्रयोग रोक्न प्रहरी मात्र पर्याप्त देखिएको छैन ।

पर्यावरण र स्वास्थ्यमा असर

वातावरणविद्हरूले तिहारमा पड्काइने पटाकाले वायु र ध्वनी प्रदूषण बढाउँदै वातावरण र जनस्वास्थ्यमा गम्भीर असर पार्ने चेतावनी दिएका छन् ।  पटाका पड्काउँदा निस्किने रासायनिक पदार्थहरू, जस्तै सल्फर डाइअक्साइड, नाइट्रोजन अक्साइड र कार्बन मोनोअक्साइड, वायुमण्डलमा फैलिन्छन्, जसले वायु प्रदूषण बढाउँछ । पछिल्लो समय काठमाडौंको वायु प्रदूषण सूचकांक (एयर क्वालिटी इन्डेक्स) पनि जोखिमपूर्ण अवस्थामा पुगेको रिपोर्ट आएको छ ।

बालबालिका, वृद्धवृद्धा र श्वासप्रश्वास समस्या भएका व्यक्तिहरूलाई पटाकाबाट थप असुविधा भएको छ ।

किन रोक्न सकिएन ?

विशेषज्ञहरूका अनुसार, पटाका नियन्त्रणमा प्रहरीको प्रयास मात्र पर्याप्त नहुने देखिएको छ । स्थानीय समुदाय, अभिभावकहरू र सरोकारवालाहरूको सक्रियता पनि आवश्यक छ ।

चाडपर्वको सुरक्षामा पटाका नियन्त्रणलाई प्राथमिकता दिइएको भनिए पनि, पर्याप्त सहयोग नहुँदा प्रहरी मात्रले पटाका आतंक रोक्न कठिनाइ भइरहेको छ  ।

यो तिहारमा पटाकाको प्रयोगलाई लिएर प्रहरीले कडा कदम चाल्ने प्रतिबद्धता जनाए पनि प्रभावकारी नियन्त्रणका लागि सबै पक्षको चासो र सहकार्य आवश्यक देखिन्छ ।