जाडो : एउटै मौसम तर, कसैलाई कम कसैलाई बढी किन लाग्छ ?

जाडो सुरु भइसकेको छ । कसैले बाक्लो लुगा लगाउँछन्, कसैले साधारण । कोही घाम तापेर आनन्द लिन्छन्, कोही न्यानो सिरकभित्र बस्न रुचाउँछन् । तर, एउटै मौसममा कसैलाई धेरै जाडो र कसैलाई कम किन लाग्छ ?

मानव शरीरको तापक्रम नियमन – हाइपोथालामसको भूमिका

हाम्रो शरीरको तापक्रम नियन्त्रण गर्ने प्रमुख भूमिका मस्तिष्कको हाइपोथालामस भन्ने भागले खेल्छ । यो भागले शरीरको तापक्रमलाई औसत ९८.६ डिग्री फरेनहाइटमा राख्न भूमिका खेल्छ ।

जब बाहिरी तापक्रम चिसो हुन्छ, छालाबाट प्राप्त सन्देशले मस्तिष्कलाई संकेत गर्छ, जसले शरीरलाई चिसोबाट बचाउन विभिन्न प्रक्रिया थाल्छ ।

जब चिसो हुन्छ, हाम्रो छालामा “भासोकन्स्ट्रिक्सन” प्रक्रिया सुरु हुन्छ । यो प्रक्रियाले छालाको रगतका नलीलाई साँघुरो बनाउँछ, जसले न्यानो रगतलाई शरीरको महत्वपूर्ण अंगमा केन्द्रित गर्छ ।  छालामा काँडा उम्रनु (goosebumps) पनि यही प्रक्रियाको नतिजा हो।

महिलालाई बढी जाडो किन लाग्छ ?

सामान्यतया महिलाहरूलाई पुरुषभन्दा बढी जाडो महसुस हुन्छ। यसको प्रमुख कारण महिलाको शरीरमा बोसोको मात्रा बढी हुनु हो ।

बोसोले तातो बचाउने काम गर्छ, तर मांसपेशीले तातो पैदा गर्छ । महिलाको मांसपेशीको अनुपात पुरुषभन्दा कम भएकाले उनीहरूलाई जाडो बढी महसुस हुने गर्छ ।

साथै, महिलाको हात र खुट्टाको छालाको तापक्रम औसतमा पुरुषको भन्दा करिब ३ डिग्री फरेनहाइट कम हुने गरेको पाइन्छ । यसले गर्दा महिलाको हातखुट्टामा चिसो महसुस हुने सम्भावना बढी हुन्छ ।

बुढापाका उमेरकालाई किन बढी चिसो लाग्छ ?

उमेरसँगै शरीरको तापक्रम नियन्त्रण गर्ने प्रणाली कमजोर बन्दै जान्छ । पाचन प्रणाली कमजोर हुँदा ऊर्जा उत्पादनमा कमी आउँछ, रक्तसञ्चार सुस्त हुन्छ, र शरीरमा बोसो र मांसपेशीको मात्रा घट्छ । यसले गर्दा बुढापाकाहरूलाई जाडो बढी महसुस हुन्छ ।

कोलेस्ट्रोल र रक्तसञ्चारको प्रभाव

उच्च कोलेस्ट्रोलले रक्तसञ्चारलाई सुस्त बनाउँछ। यसले गर्दा हातखुट्टाका औंलाहरूमा न्यानो रगत पुग्न कठिन हुन्छ । यसैले उच्च कोलेस्ट्रोल भएका मानिसहरूले चिसो महसुस बढी गर्छन् ।

जाडोमा के गर्ने ?

न्यानो लुगा लगाउने ।
तातो पेय पदार्थ पिउने ।
शरीरलाई चलायमान राख्ने ।
स्वस्थ र सन्तुलित आहार खाने ।

अन्तमा

जाडो मौसम सबैलाई उत्तिकै लाग्छ, तर शरीरको संरचना, उमेर, स्वास्थ्य अवस्था, र जीवनशैलीले अनुभव फरक बनाउँछ ।

जाडो मौसमलाई रमाइलो बनाउन न्यानो कपडा र घाम ताप्न नबिर्सनुहोस् । न्यानो मात्र शरीरमा होइन, सम्बन्धमा पनि ल्याउनुस्, अनि यो चिसो मौसमलाई थप मीठो बनाउनुहोस् ।