ट्रम्पको ‘धम्की’ले क्यानडामा लिबरल पार्टीको अभूतपूर्व जित

काठमाडौं । क्यानडामा मार्क कार्नीको लिबरल पार्टीले देशको आम चुनावमा जित हासिल गरेको छ ।

यद्यपि, यो पार्टीले बहुमतका लागि आवश्यक १७२ सिट पाउनेछ वा अर्को पार्टीको समर्थन लिनुपर्नेछ भन्ने कुरा अझै स्पष्ट छैन ।

आफ्नो विजय भाषणमा कार्नीले आफ्ना समर्थकहरूलाई भने, “राष्ट्रपति ट्रम्पले हामीलाई तोड्न खोजिरहेका छन् ताकि अमेरिका हामीमाथि प्रभुत्व जमाउन सकोस् – त्यो कहिल्यै हुनेछैन ।”

तीन महिनाअघि मात्र भएको चुनावमा लिबरल पार्टी धेरै पछाडि परेको थियो, तर अमेरिकासँग बढ्दो तनावका बीचमा कार्नीले पार्टीको बागडोर सम्हाले ।

यसपछि पार्टीको अभियानमा नयाँ मोड आयो । यस वर्षको सुरुमा नौ वर्षसम्म क्यानडाका प्रधानमन्त्री रहेका जस्टिन ट्रुडोले राजीनामा दिएपछि कार्नी लिबरल पार्टीको नेतामा निर्वाचित भए र प्रधानमन्त्री बने ।

बीबीसी संवाददाता एन्थोनी जर्करका अनुसार डोनाल्ड ट्रम्पका नीतिहरूले पनि लिबरल पार्टीको जितमा भूमिका खेले । उनका अनुसार ट्रम्पले बारम्बार क्यानडालाई उक्साए र अमेरिकाको ५१औं राज्य बन्न धम्की दिए, जसले क्यानडाली मतदाताहरूलाई एकताबद्ध गर्‍यो ।

क्यानडाको राजनीतिमा लिबरल पार्टी विगत केही महिनादेखि धेरै दबाबमा छ । केही महिना अघिसम्म लगभग समाप्त भएको मानिने पार्टी अब चौथो पटक सत्तामा आउन सक्छ ।

यस वर्षको जनवरीको सुरुमा आफ्नै पार्टीको बढ्दो दबाबका कारण जस्टिन ट्रुडोले चुनाव हुनुभन्दा ठीक अगाडि प्रधानमन्त्री पदबाट राजीनामा दिए ।

को हुन् कार्नी ?

मार्क कार्नी बैङ्क अफ इङ्गल्याण्डका पूर्व गभर्नर हुन् । केन्द्रीय बैङ्कको ३०० वर्षभन्दा बढीको इतिहासमा कार्नी शीर्ष बैङ्किङ भूमिका सम्हाल्ने पहिलो गैर-बेलायत थिए ।

उनले यसअघि बैङ्क अफ क्यानडाको गभर्नरको रूपमा सन् २००८ को आर्थिक सङ्कटमा आफ्नो देशको नेतृत्व गरेका थिए ।

धेरैजसो प्रधानमन्त्री पदका उम्मेदवारभन्दा फरक कार्नीले पहिले कहिल्यै राजनीतिक पद धारण गरेका थिएनन् । यद्यपि, गत मार्चमा उनले निवर्तमान प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोलाई प्रतिस्थापन गर्न लिबरल पार्टीको चुनाव सजिलै जिते ।

अब उनी मतदाताबाट निर्वाचित भएर फेरि प्रधानमन्त्री बन्न लागेका छन् ।

उनले विश्वव्यापी आर्थिक सङ्कटसँग जुध्ने आफ्नो अनुभवको बारेमा घमण्ड गरे र क्यानेडियनहरूले उनलाई ट्रम्पको सामना गर्न सक्ने नेताको रूपमा हेर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

यद्यपि, कार्नीले विश्वभर यात्रा गरेका छन्, न्यूओर्क, लन्डन र टोकियोजस्ता ठाउँहरूमा काम गरेका छन्, उनको जन्म उत्तरपश्चिमी क्षेत्रहरूको सुदूर उत्तरी शहर फोर्ट स्मिथमा भएको थियो ।

कार्नीसँग आयरिश र क्यानेडियन दुवै नागरिकता छ । उनले सन् २०१८ मा बेलायती नागरिकता प्राप्त गरेका थिए, तर हालसालै उनले आफ्नो ब्रिटिश र आयरिश नागरिकता त्याग्ने इच्छा व्यक्त गरेका छन् किनभने उनलाई लाग्छ कि प्रधानमन्त्रीसँग क्यानेडियन नागरिकता मात्र हुनुपर्छ ।

उनका बुवा हाई स्कूलका प्रधानाध्यापक थिए । उनी छात्रवृत्तिमा हार्वर्ड विश्वविद्यालय गए र त्यहाँ अध्ययन गरे । सन् १९९५ मा उनले अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयबाट अर्थशास्त्रमा विद्यावारिधि प्राप्त गरे ।

उनको थेसिसको विषय थियो – ‘के घरेलु प्रतिस्पर्धाले राष्ट्रिय स्तरमा अर्थतन्त्रलाई अझ प्रतिस्पर्धी बनाउन सक्छ ?’

यो एउटा यस्तो मुद्दा हो, जसले अमेरिकी भन्सारको सामना गर्दा आन्तरिक व्यापार सहज बनाउनमा उनको भूमिकाको निश्चित रूपमा परीक्षण गर्नेछ ।