दिल्ली चुनाव : २६ वर्षपछि सत्तामा फर्किएला भाजपा, के भन्छ एक्जिट पोल ?

प्रसिद्ध चुनाव विश्लेषक तथा सेन्टर फर द स्टडी अफ डेभलपिङ स्टडीज (CSDS)-लोकनितिका सह-निर्देशक प्रोफेसर संजय कुमारकाअनुसार यसलाई मौसम विभागको पूर्वानुमानसँग जोड्छन् ।

उनी भन्छन्, “एक्जिट पोलहरू मौसम पूर्वानुमान जस्तै हुन् । कहिलेकाहीँ तिनीहरू धेरै सटीक हुन्छन्, कहिले त्यसको नजिक र कहिलेकाहीँ तिनीहरू सही हुँदैनन् । एक्जिट पोलले दुई कुराको अनुमान गर्छ । यसले भोट प्रतिशतको अनुमान गर्छ र त्यसपछि त्यसैको आधारमा दलहरूले पाउने सिटहरूको सङ्ख्या अनुमान गरिन्छ ।”

संजय भन्छन्, “हामीले सन् २००४ को चुनाव बिर्सनु हुँदैन । सबै एक्जिट पोलहरूले अटल बिहारी वाजपेयीको सरकार फेरि सत्तामा आउने बताएका थिए, तर सबै एक्जिट पोलहरू गलत साबित भए र भाजपाले चुनाव हार्‍यो ।”

धेरै पटक फरक-फरक एक्जिट पोलले फरक-फरक अनुमान दिन्छन्, किन यस्तो हुन्छ?

यस प्रश्नको जवाफमा प्रोफेसर संजयले एउटा उदाहरण दिँदै भने, “धेरै पटक फरक-फरक डाक्टरहरूले एउटै रोगलाई फरक-फरक तरिकाले जाँच गर्छन् । एक्जिट पोलहरूमा पनि त्यस्तै हुन सक्छ । यसको कारण फरक-फरक एजेन्सीहरूले फरक-फरक नमूना वा फिल्ड वर्क गरेको हुन सक्छ । केही एजेन्सीहरूले फोनबाट डाटा सङ्कलन गर्छन्, जबकि केही एजेन्सीहरूले आफ्ना मानिसहरूलाई फिल्डमा पठाउँछन्, त्यसैले नतिजा फरक हुन सक्छ ।”