भारतको आर्थिक उभारले पायो नयाँ गति

काठमाडौँ । भारतले पछिल्ला महिनाहरूमा आर्थिक क्षेत्रबाट लगातार उत्साहजनक समाचारहरू सार्वजनिक गर्दै आफ्नो उभारलाई नयाँ स्तरमा पुर्‍याएको छ । अपरेशन सिन्दूर जस्ता रणनीतिक कदमहरूसँगै देशको आर्थिक सूचकाङ्कहरू पनि थप सकारात्मक बनेका छन् । भारतले जापानलाई पछि पार्दै विश्वको चौथो ठूलो अर्थतन्त्रको उपाधि हासिल गरेको पुष्टि भएपछि आर्थिक मोर्चामा भारतको हैसियतलाई विश्वले अझ गम्भीर रूपमा लिन थालेको छ ।

नयाँ तथ्यांकअनुसार भारतको सकल घरेलु उत्पादन ४ ट्रिलियन अमेरिकी डलरभन्दा माथि पुगिसकेको छ, जसले जापानलाई पछि पार्दै भारतलाई विश्वको चौथो ठूलो अर्थतन्त्रको सूचीमा पुर्‍याएको हो । नीति आयोगका अधिकारीहरूले यो उपलब्धिलाई ‘टीम इण्डिया’ को सामूहिक प्रयासको परिणाम भनेका छन् । यसले भारतलाई आर्थिक स्थायित्व, रोजगारीको सृजना, र अन्तर्राष्ट्रिय लगानी आकर्षणको दिशामा नयाँ युगतर्फ डोहोर्‍याएको छ ।

पूर्वी तथा उत्तर-पूर्वी भारतमा पनि आर्थिक क्रियाकलाप तीव्र गतिमा अघि बढिरहेका छन्। टाटा समूहले हालै पूर्वोत्तर भारतका विभिन्न राज्यहरूमा होटल र पर्यटन पूर्वाधार निर्माणमा ठूलो लगानी गर्ने घोषणा गरेको छ । पर्यटकीय चाप बढ्दो रहेकाले निजी क्षेत्रको सहभागिता झनै उत्साहित भएको देखिन्छ। यससँगै पूर्वोत्तर क्षेत्रमा उद्यमशीलता, रोजगारी र सेवा क्षेत्रको विस्तारले व्यापक अवसर सिर्जना गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

मौसम विज्ञान क्षेत्रमा पनि भारतले ऐतिहासिक उपलब्धि हात पारेको छ । अब भारत विश्वमै पहिलो मुलुक बन्ने तयारीमा छ जसले उच्च–रिजोल्युसन विश्वव्यापी मौसम पुर्वानुमान प्रणाली सञ्चालनमा ल्याउनेछ। यो प्रणालीले कृषि, आपतकालीन व्यवस्थापन, र जलस्रोतको संरक्षण जस्ता क्षेत्रहरूमा विशेष योगदान पुर्‍याउनेछ ।

भारतको स्मार्टफोन उत्पादन, विशेषगरी आईफोन निर्माणमा आएको वृद्धिले पनि घरेलु उत्पादन क्षमताको चित्रण गर्छ। यद्यपि भारतीय बजारमा ती फोनहरू अमेरिकी मूल्यभन्दा महँगा हुनेछन्, भारतको आपूर्ति शृंखला विस्तार तथा इलेक्ट्रोनिक्स उद्योगमा विदेशी कम्पनीहरूको प्रवेशले औद्योगिक सुदृढीकरणमा योगदान दिइरहेको छ ।

अर्कोतर्फ, भारतले कृषि व्यापारका क्षेत्रमा अष्ट्रेलिया, अमेरिका लगायत देशहरूसँगको व्यापार सन्धीलाई प्रभावकारी बनाउँदै लगानी मैत्री वातावरण सिर्जना गरिरहेको छ । प्रारम्भिक तथ्यांकहरूले देखाउँछ कि यस किसिमको सहयोगले किसानहरूको आयमा उल्लेखनीय वृद्धि सम्भव भएको छ ।

देशको आर्थिक प्रगतिको केन्द्रमा रहेको पूर्वाधार विकासले पनि गति लिएको छ । प्रधानमन्त्रीको सक्रियतामा देशभरका परियोजनाहरूलाई तीव्र रूपमा अघि बढाइँदैछ, जसमा जलमार्ग, सडक, ऊर्जा र नयाँ टेक्नोलोजीको क्षेत्रलाई प्राथमिकता दिइएको छ ।

समग्रमा हेर्दा, भारतले आफ्नो कूटनीतिक आत्मविश्वासलाई आर्थिक सफलता सँग गाँस्दै विश्वभर आफ्नो छवि सुदृढ बनाइरहेको छ। उन्नत प्रविधि, स्थानीय उत्पादनको प्रवर्द्धन, अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार विस्तार, र किफायती श्रमशक्तिको प्रयोगले भारत अब केवल विकासशील राष्ट्र होइन, सम्भावनायुक्त वैश्विक शक्ति बन्ने दिशामा तीव्र गतिमा अघि बढिरहेको छ ।