के हो ब्यालिस्टिक मिसाइल, इजलायले किन रोक्न सकेन ?

एजेन्सी । इजरायलले आफ्ना आणविक स्थलहरू र वरिष्ठ सैन्य व्यक्तिहरूमाथि गरेको आक्रमणको जवाफमा, इरानले इजरायलतर्फ सयौं ब्यालिस्टिक मिसाइलहरू प्रहार गरेको छ, जसमध्ये केहीले इजरायलमा विध्वंश मच्चाएका छन् ।

इजरायलले धेरैजसो मिसाइलहरूलाई रोके पनि, केहीले उसको रक्षा प्रणालीलाई छल्दै तेल अभिभको केन्द्र र अन्य क्षेत्रहरूमा ठूलो क्षति  पुर्‍याएका छन् । करिब १४ सय किलोमिटर टाढाबाट इरानले प्रहार गरेका मिसाइलले इजरायलमा लक्ष्यलाई तहसनहस पारिरहेका छन् । त्यसैले अहिले ब्यालिस्टिक मिसाइल चर्चामा छ । इरानको ब्यालिस्टिक मिसाइल भण्डारको सटिक आकार स्पष्ट छैन, तर यो क्षेत्रमा सबैभन्दा ठूलो र उन्नतमध्ये एक मानिन्छ ।

कतारी सञ्चार माध्यम अल जजीराले ब्यालिस्टिक मिसाइलहरू कसरी काम गर्छन् र चलिरहेको द्वन्द्वमा तिनीहरू कसरी प्रयोग भइरहेका छन् भन्ने बारे एक विश्लेषण प्रकाशित गरेको छ ।

ब्यालिस्टिक मिसाइलहरू कसरी काम गर्छन् ?

ब्यालिस्टिक मिसाइलहरू लामो दूरीका हतियार हुन् जसले परम्परागत वा आणविक वारहेडहरूलाई ब्यालिस्टिक, अर्थात् वक्राकार, मार्गबाट पुर्‍याउँछन् ।

शक्तिशाली रकेट इन्जिनहरूको प्रयोगबाट प्रक्षेपण गरिएका यी मिसाइलहरूमाथि वायुमण्डलको उच्च तह वा अन्तरिक्षसम्म पुग्छन्, अविश्वसनीय रूपमा उच्च गतिमा यात्रा गर्छन् । इन्जिनहरू बन्द भएपछि, मिसाइलले पूर्वनिर्धारित मार्ग अनुसरण गर्छ र पृथ्वीको वायुमण्डलमा तीव्र गतिमा फर्केर लक्ष्यमा प्रहार गर्छ ।

कति टाढा लक्ष्य पूरा गर्न  सक्छन् ?

ब्यालिस्टिक मिसाइलहरूले केही सय किलोमिटरदेखि १०,००० किलोमिटरभन्दा बढी दूरीसम्म, महादेशहरू पार गरेर लक्ष्य ध्वस्त गर्न सक्छन् ।

गति कति  हुन्छ ?

ब्यालिस्टिक मिसाइलहरू अत्यन्त उच्च गतिमा यात्रा गर्छन्, जसले तिनीहरूलाई केही मिनेटमै हजारौं किलोमिटर दूरी पार गर्न सक्षम बनाउँछ ।

तिनीहरूको गति म्याक (ध्वनिको गति) मा मापन गरिन्छ; उदाहरणका लागि, म्याक ५ भनेको ध्वनिको गतिभन्दा पाँच गुणा छिटो हो ।

केही, सामान्यतया छोटो दूरीका, ब्यालिस्टिक मिसाइलहरू सुपरसोनिक गति (म्याक १ भन्दा छिटो, लगभग १,२२५ किमी/घण्टा वा ७६१ माइल प्रति घण्टा) मा पुग्छन्, जबकि अन्य, सामान्यतया लामो दूरीका मिसाइलहरू, हाइपरसोनिक गति–म्याक ५ भन्दा बढी (६,१२५ किमी/घण्टा वा ३,८०६ माइल प्रति घण्टा) मा यात्रा गर्न सक्छन् ।

इरानका मिसाइलहरूले इजरायल पुग्न कति समय लिन्छन् ?

इरान र इजरायलबीचको दूरी लगभग १,३०० किमी देखि १,५०० किमी (८००–९३० माइल) छ । म्याक ५ को गतिमा यात्रा गर्ने इरानका ब्यालिस्टिक मिसाइलहरूले इजरायलमा लगभग १२ मिनेटमा पुग्न सक्छन्, यद्यपि सटिक समय मिसाइलको प्रकार र प्रक्षेपण स्थलमा निर्भर हुन्छ ।

ब्यालिस्टिक मिसाइलहरूलाई रोक्न किन गाह्रो छ ?

ब्यालिस्टिक मिसाइलहरूलाई विशेष गरी खतरनाक बनाउने कुरा तिनीहरूको लामो दूरी, उच्च गति, र रोक्न गाह्रो हुने विशेषताहरूको संयोजन हो ।

तिनीहरूको छिटो र उच्च उडान मार्गले रक्षा प्रणालीहरूलाई प्रतिक्रिया दिन कम समय दिन्छ, र जब तिनीहरू वायुमण्डलमा फर्किन्छन्, तिनीहरू झनै छिटो तल झर्छन्, जसले अवरोधलाई अझ गाह्रो बनाउँछ । केही मिसाइलहरूले रडार र मिसाइल रक्षा प्रणालीहरूलाई छल्नका लागि डिकोय वा अन्य प्रतिरोधी उपायहरू पनि प्रयोग गर्छन्, जसले तिनीहरूलाई रोक्न झनै जटिल बनाउँछ ।

ब्यालिस्टिक र क्रूज मिसाइलहरूबीच के फरक छ ?

इरानले इजरायलविरुद्ध क्रूज मिसाइलहरू पनि प्रयोग गरेको छ । ब्यालिस्टिक मिसाइलहरूको विपरीत, क्रूज मिसाइलहरू पाइलटविहीन विमानजस्तै कम र स्थिर उडान भर्छन्, जसले तिनीहरूलाई हवाई रक्षा प्रणालीहरूबाट बच्न मद्दत गर्छ । यद्यपि तिनीहरू ब्यालिस्टिक मिसाइलहरूभन्दा धेरै ढिलो यात्रा गर्छन्, जसले हवाई रक्षा प्रणालीहरूलाई अवरोध गर्न बढी समय दिन्छ, तिनीहरूको कम उडान मार्गले तिनीहरूलाई पत्ता लगाउन गाह्रो बनाउँछ । तिनीहरूको चालबाजी गर्ने क्षमताले तिनीहरूलाई मार्ग परिवर्तन गर्न, अवरोधहरू वरिपरि उड्न र मिसाइल रक्षा प्रणालीहरूलाई छल्न सहज हुन्छ ।

इरानका ब्यालिस्टिक मिसाइलहरू इजरायलमा लगभग १२ मिनेटमा पुग्न सक्छन्, क्रूज मिसाइलहरूलाई लगभग दुई घण्टा लाग्न सक्छ, र ड्रोनहरूलाई नौ घण्टासम्म लाग्न सक्छ ।

इरानले विगत तीन दशकमा विभिन्न ब्यालिस्टिक र क्रूज मिसाइलहरू विकास गरेको छ ।

इजरायलको मिसाइल भण्डार

इजरायलसँग लामो दूरी र आणविक क्षमता भएका उन्नत मिसाइल भण्डार छ, जुन संयुक्त राज्य अमेरिकाको दशकौंको समर्थनमा विकास गरिएको हो ।

इजरायलको हवाई रक्षा क्षमता के हो ?

इजरायली हवाई रक्षा प्रणाली मुख्य रूपमा आइरन डोम प्रणालीमा निर्भर छ, जुन रडारले सुसज्जित छ । जसले आगमन प्रोजेक्टाइल, यसको गति र दिशा पत्ता लगाउँछ । अन्य प्रणालीहरूले मध्यम र लामो दूरीका मिसाइलहरूलाई अवरोध गर्छन् । डेभिड्स स्लिङले ४० किमी (२५ माइल) देखि ३०० किमी (१८६ माइल) सम्मका मिसाइलहरूलाई अवरोध गर्छ । एरो प्रणालीले २,४०० किमी (१,४९१ माइल) सम्मको दूरी भएका मिसाइलहरूलाई अवरोध गर्छ । अल जजीराको सहयोगमा