२३ वर्षदेखि बढेको छैन अमेरिकी राष्ट्रपतिको तलब, कति पाउँछन् सुविधा ?

काठमाडौं । चाहे त्यो भारतीय मूलकी कमला ह्यारिस होस् वा डोनाल्ड ट्रम्प । यी दुईमध्ये को बन्ला अमेरिकाको राष्ट्रपति ? त्यसको छिनोफानो गर्न आज मतदान चलिरहेको छ ।

अमेरिकाले पहिलो महिला राष्ट्रपति पाउने कि डोनाल्ड ट्रम्पले पुनरागमन गर्ने भन्नेमा सबैको नजर छ । परम्पराअनुसार नवनिर्वाचित राष्ट्रपतिले आगामी जनवरी २०, २०२५ मा चार वर्षे कार्यकालका लागि पदभार ग्रहण गर्नेछन् ।

तर, अमेरिकामा सुशासनको लगाम कसले लिन्छ भन्ने कुरामा स्वदेश तथा विदेशका जनता उत्सुक छन् ? किनभने अमेरिकी राष्ट्रपति आफ्नो देशका लागि मात्र नभई अन्तर्राष्ट्रिय र भूराजनीतिक मामिलामा पनि निर्णायक हुन्छन् ।

अमेरिकाका राष्ट्रपतिलाई विश्वकै शक्तिशाली व्यक्तिमध्ये एक मानिन्छ । यस्तो अवस्थामा अमेरिकी राष्ट्रपतिले कति तलब पाउँछन् भन्ने प्रश्न धेरैलाई लाग्नु स्वाभाविक हो ?

तर, अमेरिकी राष्ट्रपति सरकारी कर्मचारी हुन् र उनी जनताप्रति उत्तरदायी हुन्छन् । उसको तलब देशको सरकारी कोषबाट दिइन्छ ।

अमेरिकी राष्ट्रपतिको तलब औसत देशबासिन्दाको आयभन्दा ६ गुणा बढी हुन्छ । औसत अमेरिकीले वार्षिक ६३ हजार ७९५ डलर (लगभग ५३ लाख रूपैयाँ)कमाउँछन् ।

अमेरिकाका शीर्ष धनीहरूले वार्षिक औसत ७ लाख ८८ हजार डलर अर्थात् करिब ६ करोड २८ लाख रूपैयाँ कमाउँछन् तर, अमेरिकी राष्ट्रपतिको तलब योभन्दा झण्डै आधा हो । यस अनुसार उनी देशका शीर्ष १ प्रतिशत धनीमा पर्दैनन् ।

अमेरिकी राष्ट्रपतिको तलब कति ?

राष्ट्रपति जो बाइडनले वार्षिक ४ लाख डलर अर्थात ३.३६ करोड रूपैयाँ तलब पाउँछन् । यसबाहेक राष्ट्रपतिले खर्चबापत थप ५० हजार डलर अर्थात ४२ लाख रूपैयाँ पाउँछन् ।

वाशिंगटन डीसीमा रहेको ह्वाइट हाउस संयुक्त राज्यका राष्ट्रपतिको आधिकारिक निवास र कार्यालय हो । यहाँ बस्नका लागि उनीहरूले आफ्नो खल्तीबाट केही खर्च गर्नुपर्दैन ।

राष्ट्रपति पहिलो पटक ह्वाइट हाउसमा प्रवेश गर्दा उनलाई एक लाख डलर अर्थात करिब ८४ लाख रूपैयाँ दिइन्छ । यो पैसा उनीहरूले आफ्नो सुविधा अनुसार घरको सजावटमा खर्च गर्न सक्छन् ।

राष्ट्रपतिले मनोरञ्जन, कर्मचारी र भान्छाका लागि पनि वार्षिक १९ हजार डलर अर्थात करिब ६० लाख रूपैयाँ पाउँछन् ।

लाभ र भत्ताहरू

अमेरिकी राष्ट्रपतिको सबै स्वास्थ्य सेवाहरू निःशुल्क हुन्छ । अमेरिकी राष्ट्रपतिले यात्राका लागि लिमोजिन कार, मरीन हेलिकप्टर र एयर फोर्स वन नामको हवाईजहाज पाउँछन् ।

राष्ट्रपतिको फ्लीटमा समावेश लिमोजिन कारहरू आधुनिक सुरक्षा र सञ्चार प्रणालीले सुसज्जित हुन्छन् ।

राष्ट्रपतिको प्राथमिकता अनुसार लिमोजिन कारमा समय समयमा आवश्यक परिमार्जन हुँदै आएको छ । कारहरूलाई सुरक्षित बनाउन समय समयमा परिवर्तनहरू पनि गरिन्छ ।

एयर फोर्स वनको विमानसँग करिब चार हजार वर्ग फिट ठाउँ हुन्छ । यसलाई ‘फ्लाइङ क्यासल’ र ‘फ्लाइङ ह्वाइट हाउस’ पनि भनिन्छ, किनभने यो एकदमै सुरक्षित हुन्छ ।

राष्ट्रपतिलाई आफ्नो दैनिक काम गर्नका लागि आवश्यक सबै सुविधा उपलब्ध गराइएको हुन्छ । राष्ट्रपतिबाहेक एयरफोर्स वानमा करिब १०० कर्मचारीको यात्राको व्यवस्था छ ।

संयुक्त राज्यका राष्ट्रपतिले एन्ड्रयूज एयर फोर्स बेसबाट आफ्नो अन्तर्राष्ट्रिय उडानहरू लिनेछन् । वाशिंगटनमा आफ्नो आधिकारिक निवासबाट एयरपोर्टसम्म उनी मरिन वन हेलिकप्टरमा यात्रा गर्छन् ।

सन् २००१ देखि तलब बढेन

प्रत्येक सार्वजनिक अधिकारीले प्रत्येक वर्ष वा समय/समयमा तलब वृद्धि प्राप्त गर्दछ तर, अमेरिकी राष्ट्रपतिको तलब सन् २००१ पछि बढेको छैन ।

सन् २००१ मा जर्ज डब्लु बुशले पदभार ग्रहण गरेपछि तलब बढाइएको थियो ।

जर्ज वाशिंगटन अमेरिकाको पहिलो राष्ट्रपति थिए । उनले वार्षिक २००० डलर तलब पाउँथे । त्यो समयअनुसार उक्त रकम ठूलो थियो । यसबाहेक वाशिंगटन आफैं एक समृद्ध किसान थिए ।

डोनाल्ड ट्रम्प, जोन एफ केनेडी र हर्बर्ट हुवर जस्ता धनी अमेरिकी राष्ट्रपतिहरूले आफ्नो वार्षिक तलब दान गर्थे । यसबाहेक अमेरिकी राष्ट्रपतिले वार्षिक अवकाशमा २ लाख ४० हजार डलर (लगभग दुई करोड रूपैयाँ) आजीवन पेन्सन पाउँछन् ।