पेंगुइनले पनि गर्ने गर्छन ‘डिभोर्स’, मान्छेले जस्तै ‘केमेस्ट्री’ खोज्छन्ः अध्ययन

काठमाडौं ।

पेंगुइनहरूलाई सामान्यतया आजीवन जीव मानिन्छ तर एक दशक लामो अध्ययनले यो पत्ता लगाएको छ कि तिनीहरू पनि आफ्ना साझेदारहरूसँग ‘केमेस्ट्री’ खोज्छन्।

फिलिप आइल्याण्डमा १३ प्रजनन मौसमहरूमा ३७ हजार साना पेंगुइनहरूमाथि गरिएको अध्ययन पछि अन्वेषकहरूले यो पत्ता लगाए की तिनीहरूबीच सम्बन्ध विच्छेद सामान्य थियो। 

पेन्गुइनहरू बीच सम्बन्ध विच्छेद सबैभन्दा सामान्य छ, जब तिनीहरूको प्रजनन मौसम सफल हुँदैन। तर, अनुसन्धानका अनुसार पुराना साथीहरूलाई छोड्ने पेंगुइनहरू प्रायः असन्तुष्ट रहन्छन्। अनुसन्धानले देखाएको छ कि प्रजनन सफलताले कुनै पनि उपनिवेशको सम्बन्धविच्छेद दरमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।

यदि प्रजनन मौसम असफल भयो भने पेंगुइनहरूले अर्को पटकको लागि नयाँ जोडी खोज्छन् । यदि प्रजनन मौसम असफल भयो भने पेंगुइनहरूले अर्को पटक नयाँ जोडी खोज्छन्, ताकि तिनीहरूले आफ्नो प्रजनन परिणामहरू सुधार गर्न सकून्।

अनुसन्धानका सह–लेखक र अष्ट्रेलियाको मोनाश विश्वविद्यालयमा इकोसिस्टम र संरक्षण अनुसन्धान समूहका प्रमुख रिचर्ड रेनाले भने, ‘राम्रो समयमा पेन्गुइनहरू आफ्ना पुराना साझेदारसँग बस्छन् तर कहिलेकाहीं तिनीहरू अन्य पेंगुइनहरूसँग पनि सम्बन्ध बनाउँछन् तर यदि तिनीहरूको प्रजनन असफल भयो भने तिनीहरू नयाँ पार्टनर खोज्न थाल्छन्।’

झण्डै एक हजार जोडीको अध्ययनले २५० पेन्गुइन दम्पतिले १० वर्षमा सम्बन्धविच्छेद गरेको र केही पेंगुइनहरू ‘विधवा’ पनि भएका छन् । अनुसन्धानले देखाएको छ कि सम्बन्धविच्छेद गर्ने पेंगुइनहरूको प्रजनन सफलता सामान्यतया कम हुन्छ। यस्तो किन हुन्छ भने नयाँ पार्टनर खोज्न र उनीसँग सम्बन्ध विकास गर्न लामो समय लाग्छ, जसले प्रजनन प्रक्रियामा ढिलाइ गर्छ।

अध्ययनले जोडी खोज्ने र आकर्षित गर्ने प्रक्रिया लामो हुने देखाएको छ । फलस्वरूप प्रजनन मौसम कहिलेकाहीं छुटेको वा ढिलाइ हुन पनि सक्छ । थप रूपमा नयाँ जोडीहरू अनुभवी जोडीहरू भन्दा धेरै आवश्यक कार्यहरू जस्तै गुँड निर्माण, अण्डाहरू पार्ने  र चल्लाहरूको हेरचाह गर्न संघर्ष गर्छन्। अध्ययनका अनुसार आफ्ना साथीहरूसँग लामो समयसम्म बस्ने पेंगुइनको प्रजनन सफलता बढी देखिएको छ ।