चेन्नईको लागि समस्या बनिरहेका छन् धोनी !

काठमाडौं । भारतको सर्वाधिक चर्चित टी-२० क्रिकेट लिग आईपीएलको सबैभन्दा लोकप्रिय खेलाडी को हो भनेर सोधियो भने सबैभन्दा पहिले महेन्द्र सिंह धोनीको नाम आउँछ ।

यसलाई सायदै कसैले अस्वीकार गर्नेछ । धोनीको आईपीएलबाट सन्यासको बारेमा विगत दुई वर्षदेखि धेरै चर्चा भइरहेको छ । तर, यो केवल अनुमान मात्र रह्यो ।

यस वर्ष चेन्नईका खेलहरू हेर्दा धोनीको भविष्यमाथि प्रश्न उठिरहेको छ । आईपीएलको १८औं संस्करणमा धोनीले बिजुलीको गतिमा दुई स्टम्पिङ गरेका छन् । यसबारे धेरै चर्चा भयो र सायद यसलाई यस आईपीएलको उत्कृष्ट क्षणमध्ये एक मान्न सकिन्छ ।

विकेटकिपरको रूपमा धोनीले यस सिजनमा पनि आफ्ना फ्यानहरू र आफ्नो टोलीलाई निराश पारेका छैनन् । तर, टोलीमा उनको ब्याटिङमाथि प्रश्न उठिरहेको छ ।

ब्याटिङ अर्डरमाथि प्रश्न

रोयल च्यालेन्जर्स बैङ्गलोर विरुद्धको खेलमा धोनी नौ नम्बरमा ब्याटिङ गर्न आए, आर अश्विनपछि । यस खेलमा आरसीबीले चेन्नईलाई ५० रनले पराजित गर्‍यो ।

त्यस समयमा पनि धोनी यति तल ब्याटिङ गर्न आएकोमा प्रश्न उठेको थियो ।

गत आइतबार राजस्थानविरुद्धको खेलमा पनि धोनी सातौं नम्बरमा ब्याटिङ गर्न आए । उनले ११ बलमा १६ रन बनाए । तर, उनी आफ्नो टोलीलाई जित दिलाउन सकेनन् र आउट भए ।

चेन्नईका लागि धोनीसँग लामो समय खेलेका अम्बाती रायडुले पनि धोनीले अलिभन्दा अगाडि ब्याटिङ गर्न आएको भए खेल अझ रोमाञ्चक हुन सक्थ्यो भनेका छन् ।

चेन्नईका लागि समर्थकहरू धोनीलाई थाला अर्थात् नेता मान्छन् । चेन्नईमा उनको छवि कुनै सुपरस्टारभन्दा कम छैन ।

तर, लगातारको हारपछि पनि चेन्नईले उनलाई ब्याट्सम्यानको रूपमा टोलीमा स्थान दिइरहनेछ वा अरू कुनै विकल्प खोज्नेछ ?

सीएसके टोलीका प्रशिक्षक स्टीफन फ्लेमिङ भन्छन्, “धोनी टोलीका लागि एक बहुमूल्य खेलाडी हुन् । एक नेता र विकेटकिपरको रूपमा । हामी उनको लागि टोलीमा स्थान बनाइरहेका छैनौं ।”

ब्याटिङ अर्डरबारे फ्लेमिङले भने, “धोनीको शरीर अब पहिले जस्तो छैन र उनी लगातार १० ओभर ब्याटिङ गर्न सक्दैनन् ।”

फ्लेमिङका अनुसार धोनीको क्रम टोलीको अवस्था अनुसार तय गरिन्छ ताकि उनले आफ्नो उत्कृष्ट योगदान दिन सकून् ।

यद्यपि, इङ्ग्ल्याण्डका पूर्व कप्तान माइकल भन भन्छन्, “चेन्नईका कप्तान ऋतुराज गायकवाड र प्रशिक्षक स्टीफन फ्लेमिङले धोनीले कुन क्रममा ब्याटिङ गर्ने भन्ने निर्णय गर्नुपर्छ ।”

पूर्व क्रिकेटर तथा चेन्नई टोलीका सदस्य हरभजन सिंहले भने, “जब धोनी राजस्थानविरुद्धको खेलमा आए, तबसम्म खेल चेन्नईको हातबाट बाहिरिसकेको थियो । धोनी एक महान खेलाडी हुन् । उनी यस खेलमा पनि त आए । तर, उनी आउँदासम्म खेल सकिएको थियो ।”

उनी भन्छन्, “टोली व्यवस्थापनले आफ्नो दृष्टिकोण परिवर्तन गर्नुपर्नेछ । टोली व्यवस्थापनले धोनीलाई माथि पठाउनुपर्छ र उनलाई स्वतन्त्र छोड्नुपर्छ ताकि उनले धेरै सट खेल्न सकून् ।”

वरिष्ठ क्रिकेट समीक्षक अयाज मेमन भन्छन्, “धोनीको ब्याटिङ अर्डरमा प्रश्न उठिरहेको छ किनभने उनको स्थिति स्पष्ट छैन । पहिलो खेलमा धोनीले नौ नम्बरमा र दोस्रो खेलमा सात नम्बरमा ब्याटिङ गरे । यो कुनै नयाँ कुरा होइन । तर, कुनै पनि टोली अन्ततः खेल जित्नको लागि मैदानमा जान्छ । यदि तपाईं यति तल झर्नुभयो कि खेल जित्ने सम्भावना नै रहेन भने प्रश्नहरू उठ्नेछन् र अहिले यी नै प्रश्न उठाइँदैछ ।”

धोनीको विकल्प

चेन्नईका प्रशिक्षक फ्लेमिङले भनेझैँ धोनी टोलीको लागि धेरै मूल्यवान् हुन् । विकेटकिपिङ र अनुभवको हिसाबले धोनी अझै पनि अतुलनीय छन् भन्ने कुरालाई सायदै कसैले अस्वीकार गर्नेछ ।

उनका दुई स्टम्पिङको धेरै चर्चा छ । उसका हातहरू बिजुलीको गतिमा चल्छन् र ब्याट्सम्यानले केही बुझ्नुअघि नै स्टम्पहरू छरपस्ट हुन्छन् ।

मुम्बई विरुद्धको खेलमा उनले सूर्यकुमार यादवलाई उत्कृष्ट तरिकाले स्टम्पिङ गरे । त्यसपछि आरसीबी विरुद्धको खेलमा धोनीले साल्टलाई स्टम्प गरेको गति अचम्मलाग्दो थियो ।

तर, व्यावसायिक प्रतियोगितामा व्यवस्थापनले आफ्नो टोलीको मूल्याङ्कन जित वा हारको आधारमा गर्छ ।

अहिलेसम्म चेन्नईको टोलीले तीन खेल खेलेको छ र तीमध्ये दुईमा हार व्यहोरेको छ । टोलीको धेरै मोर्चामा आलोचना भइरहेको छ, तर धोनी पनि यस बहसमा छलफलको विषय बनेका छन् ।

त्यसो भए के उनले प्रभावशाली खेलाडीको रूपमा टोलीमा स्थान पाउनुपर्छ ? यसको अर्थ उनी विकेटकिपरको रूपमा टोलीमा रहन्छन्, त्यसपछि टोली व्यवस्थापनले ब्याटिङको लागि अरू कसैलाई छनोट गर्छ ।

क्रिकेट पत्रकार शारदा उग्रा भन्छिन्, “यस्तो होइन कि CSK टोलीसँग विकल्प छैन । तिनीहरूले धोनीलाई प्रभावशाली खेलाडीको रूपमा लिन सक्छन् र एक पावर हिटरलाई ब्याटिङमा पठाउन सक्छन् । तर, उनी त्यहाँ यति ठूलो व्यक्तित्व हुन् कि कसैले पनि उनलाई भन्न सक्दैन कि हामी तपाईंलाई प्रभावशाली खेलाडीको लागि प्रतिस्थापन गर्न सक्छौं ।”

उनी भन्छन् कि यो निर्णय CSK ​​ले लिनुपर्नेछ र यो स्पष्ट छ कि CSK धोनीको बारेमा कुनै निर्णय लिन सक्षम छैन ।

वरिष्ठ क्रिकेट समीक्षक अयाज मेमन भन्छन्, “धोनीको विकल्प खोज्नु CSK को लागि सजिलो काम होइन, किनकि टोलीमा धोनीको प्रभाव केवल एक खेलाडी भन्दा धेरै बढी छ । निर्णय सजिलो छैन ।”

धोनी एक ब्रान्ड

भारतका लागि धेरै उपलब्धि हासिल गरेपछि धोनीले सन् २०२० मा अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटबाट सन्यास लिएका थिए ।

धोनीले भारतलाई तीनवटा आईसीसी उपाधि पनि दिलाए : टी-२० विश्वकप (२००७), एकदिवसीय विश्वकप (२०११) र च्याम्पियन्स ट्रफी (२०१३) ।

तर, उनले आईपीएल खेल्न जारी राखे । उनको कप्तानीमा चेन्नई सुपर किङ्ग्सले आईपीएलमा पाँच उपाधि जितेको थियो । कप्तानी छोडेपछि पनि ४३ वर्षीय धोनी अझै पनि चेन्नईको हिस्सा छन् ।

पूर्व क्रिकेटर तथा कमेन्टेटर सञ्जय माङ्जरेकर भन्छन्, “धोनी अब खेलाडीको रूपमा भन्दा पनि ब्रान्डको रूपमा टोलीसँग जोडिएका छन् । यदि तपाईंले यस वर्ष वा गत वर्षलाई हेर्नुभयो भने धोनी एक ब्रान्डको रूपमा बढी सम्बद्ध देखिन्छन् । जब टोली व्यवस्थापनले खेलाडीहरू छनोट गर्छ, तिनीहरूले धोनी भएको कारणले अतिरिक्त ब्याट्सम्यान राख्दैनन् । धोनी उनीहरूका लागि बोनस हुन् । उनको भूमिका फरक छ ।”

तर, माङ्जरेकरको विचारमा चेन्नईको टोलीले धोनीलाई राम्रोसँग प्रयोग गरिरहेको छैन । उनले त धोनीलाई कप्तान बनाउनुपर्ने पनि भन्छन् ताकि टोलीमा उनको उपयोगिता बढोस् ।

अर्कोतर्फ अयाज मेमन भन्छन्, “धोनी आईपीएलको सबैभन्दा ठूलो ब्रान्ड हो र उनीभन्दा ठूलो कोही छैन ।”

यद्यपि, अम्बाती रायडूले धोनीको बारेमा यी प्रश्नहरू उठाउँदै भने कि CSK समर्थकहरू चेन्नईको जित हेर्न होइन, धोनीलाई हेर्न चाहन्छन् । किनभने उनीहरूको प्राथमिकता कुनै न कुनै रूपमा धोनीको झलक पाउनु हो ।

तर, रायडुको विचारमा यो चेन्नईको लागि राम्रो कुरा होइन । अयाज मेमन पनि रायडुसँग सहमत छन् ।

उनी भन्छन्, “ब्रान्डको मूल्य तब मात्र बढ्छ, जब तपाईं जित्नुहुन्छ । यदि धोनी आफैंले पाँचवटा उपाधि नजितेको भए यति उत्कृष्ट फिनिशर नभएको भए भारतलाई टी-२० सँगसँगै एकदिवसीय विश्वकप र च्याम्पियन्स ट्रफी नजितेको भए धोनीको ब्रान्ड यति ठूलो हुने थिएन ।”

टोली व्यवस्थापनको दुविधा

धोनीको मूल्य र उनको ब्रान्डलाई ध्यानमा राख्दै चेन्नई टोली व्यवस्थापनलाई उनको बारेमा कुनै पनि निर्णय लिन सजिलो छैन ।

तर, विज्ञहरू विश्वास गर्छन् कि चेन्नईको टोलीले इम्प्याक्ट प्लेयर नियमको फाइदा उठाउन सक्छ । त्यसो भए चेन्नईको टोलीले ब्याटिङ गर्दा धोनीको ठाउँमा अरु कुनै खेलाडीलाई मैदानमा उतार्नुपर्छ ?

अयाज मेमन भन्छन्, “इम्प्याक्ट नियमले धोनीको लागि बाटो खोल्यो । टोली व्यवस्थापनले यसबारे सोच्नुपर्छ । मलाई लाग्छ चेन्नईको टोलीले इम्प्याक्ट नियमको फाइदा उठाउन सक्छ । भविष्यमा उनीहरूले यो निर्णय लिन सक्छन् । तीनमध्ये दुई खेल हारेपछि उनीहरू पहिले नै दबाबमा छन् । तर, उनीहरूले समाधानको साथ अगाडि आउनुपर्नेछ ।”

शारदा उग्राको विश्वास छ कि धोनी प्रभावशाली खेलाडी प्रयोग गर्ने प्रयोगबाट निराश हुन सक्छन्, तर टोली व्यवस्थापनले केही निर्णय लिनुपर्नेछ ।

अयाज मेमन भन्छन्, “टोली व्यवस्थापनले सन्तुलन बनाउनुपर्छ र टोली खेल र उपाधि जित्न मैदानमा उत्रन्छ । धोनीले अब लामो इनिङ खेल्न सम्भव छैन । टोली व्यवस्थापनले पनि सम्भवतः उनी अन्त्यमा आएर द्रुत गतिमा केही रन बनाएर योगदान दिऊन् भन्ने चाहन्छ । धोनीलाई प्रयोग गर्नु CSK को लागि चुनौती हो ।”

अहिले आईपीएल १८ को सुरुवाती चरण हो । आगामी खेलहरूमा चेन्नईको टोलीले राम्रो प्रदर्शन गर्ने सम्भावना छ । तर, विज्ञहरू विश्वास गर्छन् कि टोली व्यवस्थापनले धोनीको राम्रो प्रयोग गर्नुपर्छ ।

आईपीएलमा धोनीको रेकर्ड

धोनी सन् २००८ मा सुरु भएको आईपीएलको पहिलो सिजनदेखि नै खेल्दै आएका छन् । त्यतिबेला चेन्नई प्रतिबन्धमा परेकोले उनी दुई वर्षसम्म चेन्नई टोलीबाट टाढा रहे ।

सन् २०१६ र २०१७ मा धोनीले पुणे टोलीबाट खेले । अहिलेसम्म धोनीले आईपीएलमा २६७ खेल खेलेका छन् र ३९.१८ को औसतमा ५२८९ रन बनाएका छन् । उनको उच्चतम स्कोर ८३ हो ।

उनले १५२ क्याच लिएका छन् र ४५ स्टम्पिङ गरेका छन् । धोनीको कप्तानीमा चेन्नईले पाँच पटक उपाधि जितेको छ ।

धोनीको ब्याटको सबैभन्दा यादगार सिजन सन् २०१८ को आईपीएल थियो । यस वर्ष धोनीले ७५.८३ को औसतमा ४५५ रन बनाएका थिए । धोनीको स्ट्राइक रेट १५०.६६ थियो ।

धोनीको कप्तानीमा प्रतिबन्धपछि पुनरागमन गरिरहेको चेन्नईको टोलीले यस वर्ष उपाधि जित्यो । धोनीले २२६ आईपीएल खेलमा कप्तानी गरेका छन् र १३३ खेलमा टोलीलाई जित दिलाएका छन् ।

उनी आईपीएलमा सबैभन्दा सफल कप्तान हुन् ।

–बीबीसीबाट