अदानीको कम्पनी अमेरिकामा फेरि अनुसन्धानको घेरामा

काठमाडौं । अमेरिकी पत्रिका ‘वाल स्ट्रिट जर्नल’ले भारतीय व्यापारी गौतम अदानीका कम्पनीहरूले मुन्द्रा बन्दरगाह हुँदै भारतमा इरानी तरल पेट्रोलियम ग्यास (एलपीजी) आयात गरेका थिए कि थिएनन् भन्ने बारेमा अमेरिकी अभियोजकहरूले अनुसन्धान गरिरहेको दाबी गरेको छ ।

यद्यपि, अदानी इन्टरप्राइजेजले यो रिपोर्टलाई ‘निराधार र हानिकारक’ भनेको छ । कम्पनीका प्रवक्ताले भनेका छन्, “यस विषयमा अमेरिकी अधिकारीहरूले गरेको कुनै पनि अनुसन्धानको बारेमा हामीलाई जानकारी छैन ।”

वाल स्ट्रिट जर्नलले गुजरातको मुन्द्रा बन्दरगाह र फारसी खाडीबीच चल्ने ट्यांकरहरूमा केही संकेत देखेको उल्लेख गरेको छ, जुन विज्ञहरूले प्रतिबन्ध छल्ने जहाजमा सामान्य भएको बताएका छन् ।

यस विषयमा जानकार व्यक्तिहरूलाई उद्धृत गर्दै वाल स्ट्रिट जर्नलले आफ्नो रिपोर्टमा लेखेको छ, “अमेरिकी न्याय विभागले अदानी समूहको प्रमुख एकाइ अदानी इन्टरप्राइजेजमा सामान ढुवानी गर्न प्रयोग गरिने धेरै एलपीजी ट्याङ्करहरूको गतिविधिहरूको समीक्षा गरिरहेको छ ।”

यो अनुसन्धान त्यस्तो समयमा भइरहेको छ, जब अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले मे महिनामा इरानबाट तेल र पेट्रोकेमिकल उत्पादनहरू खरिदमा पूर्ण प्रतिबन्ध लगाउने आदेश दिएका थिए र इरानबाट खरिद गर्ने कुनै पनि देश वा व्यक्तिलाई तुरुन्तै दोस्रो प्रतिबन्ध लगाइने बताएका थिए ।

प्रतिवेदनले के भन्छ ?

अमेरिकन जर्नलले आफ्नो रिपोर्टको सुरुमा लेखेको छ, “एसियाका दोस्रो धनी व्यक्ति गौतम अदानीले आफूमाथि लागेका विगतका आरोपहरू खारेज गर्न खोजिरहेका छन् ।”

गत वर्ष नोभेम्बरमा नै गौतम अदानीविरुद्ध अमेरिकामा ठगी र घुसखोरीको मुद्दा दायर गरिएको थियो ।

पत्रिकाले ब्रुकलिनस्थित अमेरिकी वकिलको कार्यालयले गरिरहेको अनुसन्धान अदानीको लागि समस्या साबित हुनसक्ने लेखेको छ । यसका साथै, समाचारमा अदानीलाई भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको नजिकको सहयोगीको रूपमा पनि वर्णन गरिएको छ ।

वाल स्ट्रिट जर्नलका अनुसार उनीहरूले गत वर्षको सुरुमा मुन्द्रा बन्दरगाहबाट फारसी खाडी जाने जहाजहरूको आवागमनको अनुसन्धान गरेका थिए । जहाजहरू ट्र्याक गर्ने विज्ञहरू भन्छन्, “यस आवागमनको क्रममा यस्ता संकेतहरू फेला परेका थिए, जुन सामान्यतया त्यस्ता जहाजहरूमा देखिन्छन्, जसले आवागमनको समयमा आफ्नो पहिचान स्पष्ट राख्दैनन् ।”

एलपीजी ट्याङ्करहरू ट्र्याक गर्ने लोयड्स लिस्ट इन्टेलिजेन्सका समुद्री जोखिम विश्लेषक टोमर रानानका अनुसार एउटा सामान्य तरिका भनेको जहाजको स्थितिको बारेमा जानकारी प्रदान गर्ने स्वचालित पहिचान प्रणाली वा AIS सँग छेडछाड गर्नु हो ।

प्रतिवेदनमा भनिएको छ, “गत वर्ष अप्रिलमा अदानीको लागि एलपीजी बोकेको पनामा झण्डा भएको एसएमएस ब्रदर्स कार्गो जहाजमा पनि यस्तै ढाँचा देखिएको थियो ।”

उक्त पत्रिकाले लोयडको लिस्टको सीसर्च प्लेटफर्म प्रयोग गरेर जहाजको एआईएसको विश्लेषण गर्‍यो र पत्ता लगायो कि जहाज ३ अप्रिल २०२४ मा दक्षिणी इराकको खोर अल-जुबैरमा लंगरमा थियो ।

प्रतिवेदनमा अप्रिल ३, २०२४ को उपग्रह तस्वीरहरूमा एसएमएस ब्रदर्स इराकमा रहेको स्थानमा देखिँदैन भनिएको छ । तर, एउटा उपग्रहले इरानको टोनबुकको एलपीजी टर्मिनलमा डक गरिएको एसएमएस ब्रदर्ससँग मिल्दोजुल्दो जहाजको तस्वीर खिचेको छ ।

यस समाचारमा उपग्रह तस्वीरहरूसँग सम्बन्धित विज्ञहरूलाई उद्धृत गर्दै यो पनि पुष्टि गरिएको छ कि इरानमा उभिएको जहाज एसएमएस ब्रदर्स थियो ।

अदानी समूहको जवाफ

वाल स्ट्रिट जर्नलको रिपोर्टको बारेमा अदानी समूहले बम्बई स्टक एक्सचेन्जलाई जानकारी गराएको छ ।

यसमा भनिएको छ, “वाल स्ट्रिट जर्नलको रिपोर्टले अदानी समूहका कम्पनीहरू र इरानी एलपीजी बीचको सम्बन्धको आरोप लगाएको छ, यो निराधार र हानिकारक छ । अदानीले इरानी एलपीजीसँग सम्बन्धित प्रतिबन्ध छल्ने वा व्यापारमा कुनै पनि जानाजानी संलग्नतालाई स्पष्ट रूपमा अस्वीकार गर्छन् । यस विषयमा अमेरिकी अधिकारीहरूले गरेको कुनै पनि अनुसन्धानको बारेमा हामीलाई थाहा छैन ।”

विज्ञप्तिमा वाल स्ट्रिट जर्नलको रिपोर्टलाई पूर्णतया गलत धारणा र अनुमानमा आधारित भनिएको छ । भनिएको छ, “हामी अदानी समूहले जानाजानी इरानमाथिको अमेरिकी प्रतिबन्धको उल्लङ्घन गरिरहेको दाबीलाई अस्वीकार गर्छौं । नीतिगत रूपमा अदानी समूहले आफ्नो कुनै पनि बन्दरगाहमा इरानी कार्गो ह्यान्डल गर्दैन । यसमा इरानबाट उत्पन्न हुने कुनै पनि ढुवानी वा इरानी झण्डामुनि यात्रा गर्ने जहाजहरू समावेश छन् । अदानी समूहले इरानीहरूको स्वामित्वमा रहेको कुनै पनि जहाजको व्यवस्थापन वा कुनै सुविधा प्रदान गर्दैन । यो नीति हाम्रा सबै बन्दरगाहहरूमा कडाइका साथ पालना गरिन्छ ।”

विज्ञप्तिमा भनिएको छ कि वाल स्ट्रिट जर्नलको कथामा उल्लेख गरिएको ढुवानी तेस्रो-पक्ष रसद साझेदार द्वारा निरीक्षण गरिएको गतिविधि थियो, जुन जहाज ओमानको सोहरबाट प्रस्थान गरेको देखाउने कागजातहरूले पुष्टि गर्दछ ।