अमेरिकी चुनाव : ट्रम्प वा ह्यारिसले जित्न सक्ने पाँच/पाँच कारण

काठमाडौं । एक दिन मात्र बाँकी छ, ह्वाइट हाउसको लागि गतिरोध लगभग सकिएको छ । राष्ट्रिय स्तरमा र सबै-महत्वपूर्ण युद्धभूमि राज्यमा चुनाव प्रचार सकिएको छ ।

पोलकाअनुसार डोनाल्ड ट्रम्प वा कमला ह्यारिसबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुने निश्चित छ । सानो अंकले मात्र उनीहरुको हारजित हुने अनुमान छ ।

सही ठाउँमा मतदाताको गठबन्धन निर्माण गर्ने र त्यसपछि तिनीहरू वास्तवमै बाहिर निस्कने कुरा सुनिश्चित गर्ने कुरामा किन प्रत्येकको किनारा हुन सक्छ भनेर बताउनको लागि एउटा बाध्यकारी मामला छ ।

१३० वर्षमा पहिलो पटक पराजित राष्ट्रपति पुन: निर्वाचित हुन सक्ने र इतिहास बनाउने सम्भावनाको साथ सुरू गरौं ।

ट्रम्पले जित्नसक्ने कारण

सत्तामा छैनन्

मतदाताको लागि अर्थव्यवस्था नम्बर एक मुद्दा हो । यहाँ बेरोजगारी कम छ र स्टक बजार उकालो छ । तर, धेरै अमेरिकी भन्छन् – ”हरेक दिन उच्च मूल्यहरूसँग संघर्ष गरिरहेका छौँ ”

सन् १९७० को दशकपछि नदेखिएको मुद्रास्फीति हिटस्तर कोभिड महामारीपछि देखिएको छ । त्यसकारण जनताले ट्रम्पलाई सोध्ने मौका दिनेछन् – “के तपाईं चार वर्ष पहिले भन्दा अहिले राम्रो हुनुहुन्छ ?”

सन् २०२४ मा विश्वभरका मतदाताले धेरै पटक सत्तामा रहेको पार्टीलाई बाहिर फालेका छन् । आंशिकरूपमा उच्च, पोस्ट-कोभिड, जीवनको लागतको कारण । अमेरिकी मतदाता पनि परिवर्तनका लागि भोका छन् ।

केवल एक चौथाई अमेरिकीले भनेका छन् – उनीहरू देशको दिशामा सन्तुष्ट छन् ।

ह्यारिसले तथाकथित परिवर्तनकारी उम्मेदवार बन्ने प्रयास गरेकी छन् तर, उपराष्ट्रपतिको रूपमा आफूलाई अलोकप्रिय जो बाइडनबाट टाढा राख्न संघर्ष गरिरहेकी छन् ।

खराब समाचारको लागि अभेद्य

यूएस क्यापिटलमा ६ जनवरी २०२१ मा भएको दंगा अभियोगको एक श्रृंखला र एक अभूतपूर्व आपराधिक सजायको नतिजाको बाबजुद, ट्रम्पको समर्थन ४० प्रतिशत वा माथि वर्षभर स्थिर रह्यो ।

जबकि डेमोक्र्याट र “नेभर-ट्रम्प” कन्जरभेटिभ भन्छन् – उनी कार्यालयको लागि अयोग्य छन् । यता धेरैजसो रिपब्लिकनहरू सहमत छन्, जब ट्रम्पले आफू राजनीतिक शिकार भएको बताउँछन् ।

दुबै पक्षहरू अनिर्णित साना राज्यका अनिर्णित मतदातालाई तान्ने प्रयासमा छन् । रिपब्लिकन तान्नसक्ने भएकोले उनको जितको आधार यो पनि हुनसक्छ ।

अवैध आप्रवासन मुद्दा

अर्थतन्त्रको अवस्थाभन्दा बाहिर चुनावहरू प्रायः भावनात्मक तानका साथ मुद्दाद्वारा निर्णय गरिन्छ । डेमोक्र्याटहरूलाई गर्भपतन मुद्दाको आशा छ, जबकि ट्रम्पको अध्यागमनसम्बन्धी मुद्दा ।

सीमामा मुठभेडहरू बाइडनको कार्यकालमा रेकर्ड स्तरमा पुगेका छन् ।

सर्वेक्षणहरूमा मतदाताले ट्रम्पलाई अध्यागमनमा बढी विश्वास गर्छन् । र, उनले अघिल्लो चुनावको तुलनामा ल्याटिनोसँग धेरै राम्रो सम्बन्ध बनाइरहेका छन् ।

धेरै मतदातासँग छैन डिग्री

मतदातालाई ट्रम्पको अपील – जसले बिर्सिएको र पछाडि छोडेको महसुस गरेको छ । यसले अमेरिकी राजनीतिलाई परिवर्तन गरेको छ, जुन परम्परागत प्रजातान्त्रिक निर्वाचन क्षेत्रहरू जस्तै- यूनियन कार्यकर्तालाई रिपब्लिकनमा परिणत गरी अमेरिकी उद्योगको संरक्षणलाई ट्यारिफले लगभग सामान्य बनाएको छ ।

यदि उनले स्विङ राज्यको ग्रामीण र उपनगरीय भागमा मतदान बढाउँछन् भने यसले मध्यम, कलेज-शिक्षित रिपब्लिकनको घाटा अफसेट गर्न सक्छ ।

अस्थिर संसारमा एक बलियो व्यक्ति

ट्रम्पका आलोचक भन्छन् – उनले अधिनायकवादी नेतालाई मिलाएर अमेरिकाको गठबन्धनलाई कमजोर पार्छन् ।

पूर्व राष्ट्रपतिले आफ्नो अप्रत्याशिततालाई बलको रूपमा हेर्छन्, तथापि औंल्याउँछन् कि उनी ह्वाइट हाउसमा हुँदा कुनै ठूलो युद्ध भएनन् ।

अमेरिकाले युक्रेन र इजरायलमा अर्बौं पठाएकोमा धेरै अमेरिकी क्रोधित छन् । उनीहरु विश्वास गर्छन् की बाइडनको अधीनमा अमेरिका कमजोर भयो ।

धेरैजसो मतदाता विशेष गरी पुरुषहरू जो ट्रम्पले जो रोगनजस्ता पोडकास्टमार्फत प्रस्तुत गरेका छन्, ट्रम्पलाई ह्यारिस भन्दा बलियो नेताको रूपमा हेर्छन् ।

ह्यारिसको सम्भावनाका कारण

उनी ट्रम्प होइनन्

फाइदाहरूको बावजुद ट्रम्प गहिरो ध्रुवीकरण भएका व्यक्तित्व हुन् ।

सन् २०२० मा उनले रिपब्लिकन उम्मेदवारको लागि रेकर्ड संख्यामा मत ल्याएका थिए तर, सम्रगमा ७ मिलियनभन्दा बढी अमेरिकीहरू बाइडनलाई समर्थन गर्दा उनी दोस्रोपटक विजयी हुन सकेनन् ।

यस पटक ह्यारिस ट्रम्पको फिर्तीको बारेमा डर देखाउँदै जनताको मत बटुल्दैछिन् । उनले “नाटक र द्वन्द्व”बाट अगाडि बढ्ने वाचा गर्दै ट्रम्पलाई “फासिस्ट” र लोकतन्त्रका लागि खतरा भनेकी छिन् ।

जुलाईमा भएको रोयटर्स/इप्सोस पोलले संकेत गरेको छ कि पाँचमध्ये चार अमेरिकीले देश नियन्त्रण बाहिर गइरहेको महसुस गरेका छन् ।

ह्यारिसले मतदाताहरू विशेष गरी मध्यम रिपब्लिकन र स्वतन्त्रहरूले उनलाई स्थिरताको उम्मेदवारको रूपमा हेर्ने आशा राखेकी छन् ।

उनी बाइडन पनि होइनन्

यसपटक बाइडन दौडबाट बाहिरिएपछि डेमोक्र्याटहरूले लगभग निश्चित पराजयको सामना गरिरहेका थिए । तर, ट्रम्पलाई हराउन डेमोक्र्याटले ह्यारिसलाई उम्मेदवार बनाएर जुलुस सुरु गर्‍यो ।

सुरुवातमा प्रभावशाली गतिको साथ उनले जनतालाई उत्साहित बनाउने थप अग्रगामी सन्देश पठाइन्।

जबकि रिपब्लिकनहरू उनलाई बाइडनको अधिक अलोकप्रिय नीतिमा बाँधेको बताउँछन्, ह्यारिसले उनीहरूको केही बाइडन-विशिष्ट आक्रमण लाइनहरू अनावश्यक बनाएकी छन् ।

यी मध्ये सबैभन्दा स्पष्ट उमेर हो – पोलहरूले लगातार सुझाव दिएका थिए कि मतदाताले बाइडनको फिटनेसको बारेमा वास्तविक चिन्ता व्यक्त गरेका थिए ।

अब दौड पल्टिएको छ । यो ट्रम्प हो, जो ह्वाइट हाउस जित्ने सबैभन्दा वृद्ध व्यक्ति बन्न खोजिरहेका छन् ।

महिला अधिकारको पक्षधर

अमेरिकी सर्वोच्च अदालतले रो वी वेड (अमेरिकी सर्वोच्च अदालतको ऐतिहासिक निर्णय, जसमा संयुक्त राज्यको संविधानले सामान्यतया गर्भपतन गर्ने अधिकारलाई सुरक्षित गरेको थियो ) र गर्भपतनको संवैधानिक अधिकारलाई खारेज गरेपछि यो पहिलो राष्ट्रपति चुनाव हो ।

गर्भपतन अधिकारको संरक्षण गर्नेबारे चिन्तित मतदाताले ह्यारिसलाई भोट हाल्ने सम्भावना छ । हामीले विगतका चुनावमा देख्यौं – विशेष गरी सन् २०२२ को मध्यावधिमा यो मुद्दाले मतदान चलाउन सक्छ र परिणाममा वास्तविक प्रभाव पार्न सक्छ ।

यस पटक स्विङ राज्य एरिजोनासहित १० राज्यमा मतदातालाई गर्भपतन कसरी नियमन गर्ने भनेर सोधिएको थियो । यसले ह्यारिसको पक्षमा मतदान बढाउन सक्छ ।

पहिलो महिला राष्ट्रपति बन्ने उनको बोलीको ऐतिहासिक प्रकृतिले पनि महिला मतदाताहरूमाझ उनको महत्त्वपूर्ण नेतृत्वलाई बलियो बनाउन सक्छ ।

मतदाताहरू देखापर्ने सम्भावना बढी

ह्यारिसलाई कलेजमा पढेका र पाको उमेरका व्यक्तिहरूले भोट आउने अपेक्षा छ ।

डेमोक्र्याटहरूले उच्च मतदान भएका समूहहरूसँग राम्रो छवि बनाएका छन्, जबकि ट्रम्पले युवा पुरुषहरू र कलेजको डिग्री नभएकाहरू जस्ता अपेक्षाकृत कम मतदान भएका समूहसँग लाभ उठाउने सम्भावना छ ।

उदाहरणका लागि एक न्यूयोर्क टाइम्स/सिएनासर्वेक्षणअनुसार ट्रम्पसँग सन् २०२० मा मतदाता नामावदीमा दर्ता भएका तर, मतदान नगर्नेमध्ये ठूलो नेतृत्व छ ।

एक प्रमुख प्रश्न त्यसोभए के तिनीहरू यस पटक देखा पर्नेछन् ? भोट हाल्नेछन् ? त्यो भएन भने नतिजा ह्यारिसको पक्षमा आउने निश्चित छ ।

चन्दा र खर्च शक्ति

यो कुनै गोप्य कुरा छैन कि अमेरिकी चुनाव महँगो छ । र, यसपटकको चुनाव अहिलेसम्मकै महँगो हुने ट्र्याकमा छ ।

तर, जब यो खर्च शक्तिको कुरा आउँछ – ह्यारिस शीर्षमा हुन्छिन् । उनले जुलाईमा उम्मेदवार घोषणा भएपछि ट्रम्पले जनवरी २०२३ पछिको सम्पूर्ण अवधिमा उठाएको भन्दा बढि चन्दा उठाइन् ।

भर्खरको फाइनान्सियल टाइम्सको विश्लेषणअनुसार उनको अभियानले विज्ञापनमा झन्डै दोब्बर खर्च गरेको छ ।

यसले एक रेजर-टाइट दौडमा भूमिका खेल्न सक्छ । जुन अन्तत: राजनीतिक विज्ञापनहरूले बमबारी भइरहेको स्विंग राज्यहरूमा मतदाताले उनको पक्षमा निर्णय गर्न सक्नेछन् । यो उनको चुनाव जित्ने बलियो हतिहार हुनसक्छ ।

बीबीसीबाट