राजनीतिक सङ्कटबीच नेटो प्रमुख बोस्निया भ्रमणमा

सारायेभो । नेटोका उच्च प्रतिनिधि र सर्बियाली राष्ट्रपतिबीच चर्को विवादबीच उत्तर एटलान्टिक गठबन्धन (नाटो)का प्रमुख मार्क रुट सोमबार बोस्नियाको भ्रमणमा गएका छन् ।

बोस्नियाको शान्ति सम्झौताको निरीक्षण गर्ने उच्च प्रतिनिधि क्रिश्चियन स्मितको अवहेलना गरेको अभियोगमा रिपब्लिका स्र्पस्का (आरएस) का राष्ट्रपति मिलोराड डोडिकलाई गत महिना दोषी ठहर गरिएपछि राजनीतिक तनाव बढेको छ ।

सन् १९९० को दशकमा बोस्नियाको अन्तरजातीय युद्धको अन्त्य पछि देशमा सर्ब–बहुल आरएस र मुस्लिम क्रोएट क्षेत्र गरी दुई स्वायत्त भागहरू समावेश छन् ।

यी दुई संस्थाका आ–आफ्नै सरकार र संसद् छन् र कमजोर केन्द्रीय संस्थाहरूसँग जोडिएका छन् ।

बोस्नियाको संवैधानिक अदालतले डोडिकद्वारा हस्ताक्षरित कानूनलाई खारेज गरेको केही दिनपछि रुटको भ्रमण भएको हो जसले आरएसभित्र संघीय प्रहरी र न्यायपालिकाको अधिकारलाई अस्वीकार गरेको थियो ।

गत हप्ता डोडिकले बोस्नियाका मुख्य अभियोजकले सोधपुछका लागि बोलाएकोमा यसलाई बेवास्ता गर्नुभएको थियो र मुख्य अभियोजकले संविधानलाई अवमूल्यन गरेको आरोपमा डोडिकमाथि अनुसन्धान गरिरहेका थिए।

बोस्नियाको विभाजित राजनीति र युद्धपछिका कमजोर संस्थाहरूले सङ्कटका बीच बढ्दो अनिश्चितताको सामना गर्नुपरेको छ।

बढ्दो तनावको प्रतिक्रियास्वरूप युरोपियन युनियन फोर्स (ईयूएफओआर) ले गत हप्ता देशमा आफ्नो शान्ति मिसनको आकार ‘अस्थायी रूपमा बढाउने’ बताएको थियो।

बोस्नियाको शासनमा हस्तक्षेप गर्ने व्यापक शक्ति भएका स्मितसँग जारी तनावको सन्दर्भमा डोडिकको यो कदम आएको हो।

उच्च प्रतिनिधि र बोस्नियाको संवैधानिक अदालतले गरेका निर्णयलाई मान्यता दिन अस्वीकार गर्ने दुई कानुनलाई उहाँले अघि बढाइसक्नुभएको छ । यसका कारण उहाँलाई गत महिना दोषी ठहर गर्दै एक वर्षको जेल सजाय र सार्वजनिक पद धारणमा छ वर्षको प्रतिबन्ध लगाइएको थियो ।

वर्षौंदेखि डोडिकले निरन्तर पृथकतावादी एजेन्डालाई पछ्याए भने बोस्नियाको सेना, न्यायपालिका र कर प्रणालीसहित बोस्नियाको केन्द्रीय संस्थाहरूबाट सर्बियाली राज्यलाई बाहिर निकाल्ने बारम्बार धम्की दिए । यसका कारण अमेरिकाले डोडिकविरूद्ध प्रतिबन्धहरू लगाएको छ।

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले वासिङ्टनका धेरै सुरक्षा साझेदारहरूसँगको सम्बन्धलाई फेरबदल गरेपछि ट्रान्स–एटलान्टिक गठबन्धनले नयाँ तनावको सामना गरिरहेको बेला रुटको भ्रमण भएको हो ।

सन् १९९० को दशकमा बोस्नियाको युद्धमा गठबन्धनले हस्तक्षेप गरेपछि नेटोले वर्षौंदेखि बोस्नियाको सुरक्षार्थ मद्दत गर्दै आएको छ।

राजधानी सारायेभोमा मुख्यालय स्थापना गरी बसेको गठबन्धनले जमीनमा ईयूएफओआर मिशनसँग नजिकबाट काम गर्दछ। एएफपी