यी हुन् अमेरिकाबाट आप्रवासी निष्कासनको योजना बनाउने ‘मास्टरमाइन्ड’

काठमाडौं । यदि अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको सबैभन्दा कडा आप्रवासन नीतिको पछाडि कुनै ‘मास्टरमाइन्ड’ छन् भने ती हुन्, स्टीफन मिलर ।

यी ३९ वर्षीय कट्टर रूढिवादी रिपब्लिकनले ट्रम्पको पहिलो प्रशासनमा आप्रवासी परिवारलाई अलग गर्नेजस्ता धेरै कडा नियम बनाएका थिए ।

मिलरले ह्वाइट हाउसमा आफ्नो शक्ति र हैसियत अझ बढाएका छन् । उनी अहिले राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार र नीति मामिलाका उपनिर्देशक छन् ।

ट्रम्पले आफ्नो दोस्रो कार्यकालको लागि पदभार ग्रहण गरेको दिन हस्ताक्षर गरेका आप्रवासीसम्बन्धी कार्यकारी आदेश मिलरले नै तयार पारेका थिए । ती आदेशमा जन्मसिद्ध नागरिकता खारेज गर्ने र दक्षिणी सीमामा राष्ट्रिय सङ्कटकाल घोषणा गर्ने समावेश थियो ।

यो कदमले ‘ट्रम्पवाद’को सुरुवातदेखि नै यस रिपब्लिकन सदस्यले जोडदार रूपमा प्रवर्द्धन गरेको चरम राष्ट्रवादी दृष्टिकोणलाई प्रतिबिम्बित गर्दछ । उनी आफ्ना प्रस्तावहरूको बचाउमा मिडियामा धेरै सक्रिय पनि छन् ।

“हामी राष्ट्रपति ट्रम्पको आदेश र निर्देशनमा सङ्घीय सेनाको पूर्ण शक्ति प्रयोग गर्नेछौँ, यो देशलाई अधिग्रहणबाट बचाउन,” उनले बुधबार फक्स न्यूजसँगको कुराकानीमा भने । मिलरलाई ह्वाइट हाउसको सबैभन्दा कडा, निडर र प्रतिष्ठित व्यक्ति मानिन्छ ।

सन् १९८५ मा क्यालिफोर्नियाको सान्ता मोनिकामा एक यहूदी परिवारमा जन्मेका मिलर रूढिवादी र मिडिया प्लेटफर्महरूबाट प्रभावित थिए । उनी सानै उमेरमा राजनीतिमा रुचि राख्थे ।

१६ वर्षको उमेरमा उनले एक स्थानीय पत्रिकामा एउटा लेख लेखे, जसमा उनले आफ्नो हाई स्कुलमा देशभक्तिको कमी रहेको भन्दै आलोचना गरेका थिए ।

उनले आफूलाई एक रूढिवादी कार्यकर्ताको रूपमा प्रस्तुत गरे र ल्याटिन मूलका विद्यार्थीले कक्षामा अङ्ग्रेजी मात्र बोल्नुपर्ने तर्क गरे ।

उनको राजनीतिक तालिम ड्युक विश्वविद्यालयमा भएको थियो, जहाँ उनले सन् २००७ मा राजनीतिशास्त्रमा स्नातक गरे ।

जब कलेज ल्याक्रोस खेलाडीको समूहलाई बलात्कारको आरोप लाग्यो, मिलर उनीहरूको बचाउमा खुलेर बोले । खेलाडीहरू अन्ततः निर्दोष साबित भए, जसले गर्दा मिलरलाई मिडियाको चर्चामा आउने मौका मिल्यो ।

स्नातक गरेपछि उनले कङ्ग्रेसका रिपब्लिकन सदस्यहरूको सञ्चार सल्लाहकारको रूपमा काम गरे र सन् २००९ मा उनी तत्कालीन सिनेटर जेफ सेसन्ससँग सामेल भए, जो आप्रवासनमा आफ्नो कट्टर अडानका लागि परिचित थिए ।

सेसन्सको नेतृत्वमा मिलरले सन् २०१३ मा आप्रवासन सुधार कानुनको विरोधमा केन्द्रीय भूमिका खेलेका थिए, जसले गर्दा खुला सीमा नीति विरोधीको रूपमा उनको छवि अझ बलियो भयो ।

सन् २०१६ मा उनी नीति सल्लाहकार र भाषण लेखकको रूपमा डोनाल्ड ट्रम्पको राष्ट्रपति अभियानमा सामेल भए ।

ट्रम्पको राष्ट्रवादी र आप्रवासन विरोधी स्वरलाई आकार दिने श्रेय मिलरलाई दिइन्छ । उदाहरणका लागि ट्रम्पको सन् २०१७ को शपथ ग्रहण भाषण, मुस्लिम बहुल देशहरूमा आप्रवासन प्रतिबन्ध र अनियमित आप्रवासीको परिवारलाई अलग गर्ने कार्य ।

पोलिटिको पत्रिकाकाअनुसार ट्रम्पको दृष्टिकोणलाई व्याख्या गर्ने र अगाडि बढाउने मिलरको क्षमताले सन् २०१७ र २०२१ को बीचमा ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा एक आवश्यक व्यक्तित्वको रूपमा उनको स्थानलाई बलियो बनायो ।

त्यसबेलादेखि मिलर आप्रवासनसम्बन्धी आफ्नो कट्टरपन्थी र अत्यधिक विवादास्पद विचारहरूलाई ठोस नीतिहरूमा परिणत गर्ने क्षमताको लागि परिचित भएका छन् ।

न्यूओर्क टाइम्सकाअनुसार यी रिपब्लिकन सल्लाहकारले गोप्य रूपमा काम गर्ने र आन्तरिक विरोधबाट बच्ने रणनीतिमा महारथ हासिल गरे, जसले उनलाई ‘ट्रम्पवाद’ का केही अतिवादी उपाय लागू गर्न मद्दत गर्‍यो ।

रणनीति के थियो ?

आफ्नो दोस्रो कार्यकालमा ट्रम्पले मिलरलाई ‘सीमा सम्राट’ भनिने टम होमनसँगै आप्रवासन एजेन्डामा प्रमुख नीति निर्माता बन्न थप अधिकार दिए ।

नीति तथा राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकारका लागि उपनिर्देशकको रूपमा मिलरले ट्रम्पको आप्रवासन एजेन्डा कार्यान्वयन गर्न धेरै कार्यकारी आदेशको मस्यौदा तयार पार्न नेतृत्व गरे, जसमा अवैध आप्रवासीको प्रवाहलाई प्रतिबन्धित गर्ने र अमेरिकी भूमिमा पहिले नै रहेकालाई देश निकाला गर्ने प्रतिज्ञा समावेश थियो ।

यी आदेशमध्ये एक जन्ममा आधारित नागरिकता खारेज गर्नु हो । यो एउटा यस्तो कदम हो, जसले अमेरिकी संविधानको १४औं संशोधन अन्तर्गत ग्यारेन्टी गरिएको ऐतिहासिक अधिकारलाई अस्वीकार गर्दछ । यो आदेशविरुद्ध अदालतमा चुनौती दिइएको छ ।

उनले आर्टिकल ४२ पुनर्स्थापित गरे, जसले जनस्वास्थ्यको नाममा मेक्सिकन सीमा बन्द गर्न अनुमति दिन्छ साथै दक्षिणी सीमामा राष्ट्रिय सङ्कटकाल घोषणा गर्दछ । विज्ञ भन्छन् कि यो सुपुर्दगी कार्य सञ्चालन गर्न अभूतपूर्व सैन्यीकरणलाई औचित्य दिनको लागि गरिएको हो ।

उनीहरूले शरण आवेदन अस्वीकार गरेका छन् । यसले थप शरणार्थीलाई प्रवेश गर्न पनि अस्वीकार गरेको छ र लागूऔषध कार्टेललाई ‘विदेशी आतङ्कवादी सङ्गठन’ घोषणा गरेको छ ।

मिलर विपक्षी र मिडिया प्रतिक्रियालाई दबाउन र ती आदेशहरूलाई अझ प्रभावकारी बनाउन निरन्तर कार्यकारी आदेशहरूको बाढी ल्याउने पछाडिको मुख्य योजनाकार पनि हुन् भन्ने विश्वास गरिन्छ ।

आफ्नो गृहकार्यको अतिरिक्त मिलरले सरकार बाहिरका प्रभावशाली व्यक्तित्वहरूसँग रणनीतिक सम्बन्ध स्थापित गरेका छन्, जस्तै – उद्योगपति इलोन मस्क, जसले हालै आप्रवासनमा कडा अडान लिएका छन् ।

ट्रम्पका नयाँ राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकारले रूढिवादी कानुनी संस्था अमेरिका फर्स्ट लिगल सिर्जना गरेका छन्, जसले अवैध आप्रवासनलाई प्रवर्द्धन वा सहयोग गरेको आरोप लागेका संस्थाविरुद्ध मुद्दा चलाउने र मिडिया अभियान चलाउने काम गर्छ ।

यसरी मिलर ‘ट्रम्पवाद’का सबैभन्दा कट्टरपन्थी नीतिका शिल्पकार मात्र होइनन्, बरु एक रणनीतिकार पनि हुन्, जसले तिनीहरूलाई प्रभावकारी रूपमा कार्यान्वयन गर्ने तरिकामा निपुणता हासिल गरेका छन् ।

ट्रम्पप्रति पूर्ण वफादारी

सन् २०१६ को राष्ट्रपति अभियानदेखि मिलरले ट्रम्पप्रति अटल वफादारी देखाएका छन् र उनका सबैभन्दा नजिकका र निस्वार्थ साथीहरूमध्ये एक बनेका छन् ।

मिलर ट्रम्पको टोलीमा त्यतिबेला सामेल भए, जब उनलाई ह्वाइट हाउसको दौडमा पनि विचार गरिएको थिएन र उनले उनका केही प्रारम्भिक भाषण पनि लेखे । उनले आफ्नो लोकप्रियतावादी र राष्ट्रवादी स्वरलाई सफलतापूर्वक आकार दिए र बिस्तार गरे ।

ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा मिलर ह्वाइट हाउसको आन्तरिक विवादमा संलग्न हुनबाट जोगिए । न्यूओर्क टाइम्सकाअनुसार प्रशासनका सबैभन्दा कट्टर र उदारवादी दुवै व्यक्तित्वहरूसँग राम्रो सम्बन्ध कायम राखे । 

पोलिटिकोकाअनुसार मिलरले निजी बैठकहरूमा पनि राष्ट्रपतिलाई कहिल्यै बाधा पुर्‍याउँदैनन् र ट्रम्पले लिने कुनै पनि निर्णयमा छिट्टै अनुकूलन गर्छन् ।

यही कारणले गर्दा उनी आफ्नो पहिलो कार्यकालमा मन्त्रिपरिषद्‌मा भएका धेरै परिवर्तन र पार्टी भित्रका विवादबाट आफूलाई बचाउन सफल भए ।

मिलरले ट्रम्प विरुद्ध बाइडनको सन् २०२० को चुनावी जित धाँधलीपूर्ण थियो भन्ने सबैभन्दा विवादास्पद सिद्धान्तलाई निरन्तर समर्थन गर्दै आएका छन् ।

विभाजनकारी व्यक्तित्व

ट्रम्पको पहिलो र दोस्रो कार्यकालमा मिलरले बनाएका नीतिहरूले अमेरिकी राजनीति र समाजमा गहिरो विभाजन सृजना गरेका छन् ।

डेमोक्रेटिक सांसदहरू र मानव अधिकार समूहलगायत उनका विरोधीका लागि उनको एजेन्डा अमेरिकाको संस्थापक सिद्धान्त र यसका सबैभन्दा कमजोर समुदायमाथि प्रत्यक्ष आक्रमण हो ।

अमेरिकन सिभिल लिबर्टीज युनियन (ACLU) र सदर्न पोभर्टी ल सेन्टर जस्ता समूहले यी नीतिहरूलाई चरम र भेदभावपूर्ण मान्छन् ।

न्यू‌ओर्क टाइम्सले केही विश्लेषकसँग कुरा गरेको थियो, जसले मिलरले अगाडि सारेका नीतिले अमेरिकाले आप्रवासनलाई कसरी सम्हाल्छ भन्नेमा ठूलो परिवर्तन ल्याउनसक्ने चेतावनी दिएका थिए । जस्तै, शरणार्थी र शरणार्थीहरूका लागि ऐतिहासिक रूपमा खुला रहेका आप्रवासीका लागि ढोका बन्द गर्ने ।

आलोचक विश्वास गर्छन् कि सम्भावित सुपुर्दगी र सीमाको सैन्यीकरणले मेक्सिको जस्ता छिमेकी देशसँगको सम्बन्धमा तनाव ल्याउनेछ र नयाँ मानवीय सङ्कटलाई बढावा दिनेछ ।

यद्यपि, ट्रम्प समर्थकका लागि उनी एक दूरदर्शी रणनीतिकार हुन्, जसले अमेरिकीको सुरक्षा र कल्याणको रक्षा गर्ने राष्ट्रवादी, कट्टरपन्थी दृष्टिकोणका साथ आप्रवासन नीतिलाई पुन: परिभाषित गरेका छन् ।

यद्यपि, उनको विरासतले अन्ततः कस्तो प्रभाव पार्छ भनेर समयले नै बताउनेछ । तर, मिलरले बनाएका र अगाडि सारेका नीतिले लाखौं आप्रवासीको भविष्यलाई अन्योलमा पारेका छन्, र यी नीति आगामी चार वर्षसम्म विवादास्पद रहने सम्भावना छ ।

-बीबीसीको सहयोगमा