जम्मू-कश्मीर हमला : को हुन् मास्टरमाइन्ड सैफुल्लाह खालिद ?

काठमाडौं । जम्मू कश्मीरको पहलगाममा पर्यटकहरूमाथि भएको आतङ्कवादी आक्रमणमा हालसम्म एक नेपालीसहित २७ पर्यटकको मृत्यु भएको छ भने २० भन्दा बढी घाइते भएका छन् ।

पाकिस्तानस्थित आतङ्कवादी समूह लश्कर-ए-तैयबा (एलईटी) को इकाई, रेजिस्टेन्स फ्रन्ट (टीआरएफ) ले आक्रमणको जिम्मेवारी लिएको छ ।

गुप्तचर निकायले दाबी गरेको छ कि टीआरएफका सैफुल्लाह खालिद पहलगाम आक्रमणको मास्टरमाइन्ड हुन् । उनलाई सैफुल्लाह कसुरीको नामले पनि चिनिन्छ ।

सैफुल्लाह लश्कर-ए-तैयबाका समेत उपप्रमुख हुन् । उनलाई लश्करका संस्थापक आतङ्कवादी हाफिज सईदको धेरै नजिकको मानिन्छ ।

सैफुल्लाह पाकिस्तान प्रशासित कश्मीर (पीओके) को रावलकोटका बासिन्दा हुन् । त्यहाँबाट उनी जम्मू कश्मीरमा आतङ्कवादी गतिविधि सञ्चालन गर्दै आएका थिए ।

सैफुल्लाह खालिद उर्फ ​​सैफुल्लाह कसुरी लश्कर-ए-तैयबाका उपप्रमुख हुन् । सैफुल्लाह खालिदको लश्कर-ए-तैयबाका सह-संस्थापक हाफिज सईदसँग पनि सम्बन्ध रहेको बताइएको छ ।

सैफुल्लाह खालिद सैफुल्लाह साजिद जट, अली, हबिबुल्लाह र नौमानसहित धेरै नामले चिनिन्छन् । उनी लश्कर-ए-तैयबाका एक शीर्ष कमाण्डर र उपप्रमुख हुन् । उनी ४०-४५ वर्षका भएको र विगत दुई दशकदेखि जम्मू कश्मीरमा आतङ्कवादी गतिविधि गर्दै आएको बताइएको छ ।

सैफुल्लाह २००० को दशकको सुरुमा लश्कर-ए-तैयबामा सामेल भएका थिए । उनले पाकिस्तानको मुरिदकेमा रहेको लश्कर-ए-तैयबा शिविरमा तालिम प्राप्त गरे । उनको भर्ती र तालिममा हाफिज सईदको प्रत्यक्ष संलग्नता रहेको बताइएको छ ।

सैफुल्लाहलाई जम्मू कश्मीरको पुंछ-राजौरी क्षेत्रमा लश्कर-ए-तैयबाको आतङ्कवादी गतिविधिको मुख्य सूत्रधार मानिन्छ । उनी पीओकेको कोटली जिल्लामा रहेको सेनाको खुइरट्टा डेट्स नामक सानो आतङ्कवादी समूहको प्रमुख थिए । आतङ्ककारीहरूलाई यहाँबाट भारत पठाइन्छ ।

सैफुल्लाहले द रेजिस्टेन्स फ्रन्ट (TRF) र पिपुल्स एन्टी-फासिस्ट फोर्स (PAFF) स्थापना गरेका हुन् ।

जम्मू कश्मीरबाट धारा ३७० हटाएपछि टीआरएफ गठन भएको थियो । जम्मू कश्मीरबाट धारा ३७० हटाएपछि २०१९ मा प्रतिरोध मोर्चा (टीआरएफ) गठन भएको थियो । यो लश्करको अनलाइन एकाइको रूपमा सुरु भएको थियो, तर तहरीक-ए-मिल्लत इस्लामिया र गजनवी हिन्द जस्ता अवस्थित सङ्गठनहरूसँग विलय भएपछि यो चाँडै नै पूर्ण आतङ्कवादी समूह बन्यो ।

गैरकानूनी गतिविधि (रोकथाम) ऐन (UAPA) अन्तर्गत जनवरी २०२३ मा भारतीय गृह मन्त्रालयले TRF लाई आतङ्कवादी सङ्गठन घोषित गरेको थियो । सन् २०२४ मा केन्द्र सरकारले यस संस्थालाई प्रतिबन्ध लगाएको थियो ।

गृह मन्त्रालयका अनुसार TRF जम्मू कश्मीरमा सुरक्षा बल र सर्वसाधारणको हत्याको योजना र कार्यान्वयन, आतङ्ककारीहरूको भर्ती र घुसपैठ र सीमापार हतियार र लागूपदार्थको तस्करीमा संलग्न रहेको छ ।

आक्रमणको प्रत्यक्ष जिम्मेवारी लिनबाट बच्न, यी व्यक्तिहरूले जैश-ए-मोहम्मदको लागि काम गरेको नाटक गर्छन् ।

सैफुल्लाह खालिद पाकिस्तानको पेशावरमा रहेको लश्कर-उद-दावाको मुख्यालयका प्रमुख पनि हुन् । उनले मध्य-पञ्जाब प्रान्तको लागि जमात-उद-दावा (जेयूडी) को समन्वय समितिमा काम गरेको बताइएको छ ।

जमात उद लश्करको अर्को नाम हो, लश्करको उपनाम जुन अप्रिल २०१६ मा विदेश विभागले प्रतिबन्ध सूचीमा थपेको थियो । त्यसअघि यसलाई डिसेम्बर २००८ मा लश्करको उपनामको रूपमा संयुक्त राष्ट्र सङ्घको प्रतिबन्ध सूचीमा समावेश गरिएको थियो ।

पहलगाम आतङ्कवादी हमला हुनुभन्दा दुई महिनाअघि सैफुल्लाह खालिद पाकिस्तानको पञ्जाबको कङ्गनपुर गएका थिए । त्यहाँ पाकिस्तानी सेनाको ठूलो बटालियन छ ।

खैबर पख्तुनख्वामा आयोजित एक सभामा सैफुल्लाह कसुरीले भारत विरुद्ध उत्तेजक भाषण दिए । “म वाचा गर्छु कि आज फेब्रुअरी २, २०२५ हो । हामी फेब्रुअरी २, २०२६ सम्ममा कश्मीर कब्जा गर्न सक्दो प्रयास गर्नेछौं । आगामी दिनहरूमा हाम्रा मुजाहिद्दीनहरूले आफ्नो आक्रमणलाई तीव्र बनाउनेछन्,” उनले एक भाषणमा भनेका थिए ।

यसमा उनले पाकिस्तान सरकारलाई कश्मीर मुद्दालाई शान्त हुन नदिन कडा स्वरमा बोलिरहेका छन् । सैफुल्लाहको यो भाषण मार्च २०२५ को हो भनिन्छ । यद्यपि, यसको मिति र स्थान थाहा छैन ।

सैफुल्लाहले के भनेका थिए ?

हाम्रा दुर्भाग्यशाली शासकहरू अन्तर्राष्ट्रिय दबाबको शिकार भए । मलाई याद छ त्यो २०१९ को कुरा हो, जब इस्लामाबादको पञ्जाब हाउसमा एउटा बैठक भइरहेको थियो र तत्कालीन गृहमन्त्री शहरयार खान अफ्रिदी अगाडि बसिरहेका थिए । उनका र फैजरा साजका दर्जनौं साथीहरू त्यहाँ बसिरहेका थिए ।

हामी सबै कुरा त्याग गर्न तयार छौं । तपाईंले हाम्रो भूमिकालाई कम गर्न खोज्नुभयो भने कश्मीरीहरूले हिम्मत हार्नेछन् । उनीहरूको आन्दोलन कमजोर हुनेछ र अधिकारीहरूलाई यसको बारेमा जानकारी गराउनु पर्नेछ । यी शब्दहरू अझै पनि मेरो कानमा गुन्जिरहेका छन् । अमिर-ए-रेस्पेक्टेडले भनेका थिए कि अफ्रिदी साहेब, तपाईंले गएर अधिकारीहरूलाई भन्नुपर्छ, तपाईं आफ्नो काम, चरित्र, कुकर्म, भोक र संसारबाट पैसा उधारो लिने लोभले कश्मीरको उद्देश्यलाई जति कमजोर बनाउनुहुन्छ, त्यति नै तपाईं कश्मीरको उद्देश्यलाई कमजोर बनाउनुहुन्छ । शत्रु त ठूलो हरामी हो । पूर्व र पश्चिममा बसेको हाम्रो शत्रु धेरै क्रूर छ । उसले तिमीलाई शान्ति र आराम दिन दिनेछैन । तिमीले कश्मीरलाई चिसो पार्नेछौ, उसले बलुचिस्तानलाई तताउनेछ । उसले खैबर पख्तुनख्वालाई तताउनेछ । उहाँले तिम्रा मस्जिदहरूलाई माफ गर्नुहुनेछैन । उहाँले तिम्रा मदरसाहरूलाई माफ गर्नुहुनेछैन । म तिम्रा दर्सगाहहरूलाई माफ गर्ने छैन । उहाँले तपाईंको देशलाई स्थिरताको चुनौतीको सामना गर्न लगाउनुहुनेछ । गएर यो कुरा आफ्नो फैज़रसाजलाई तर्क, प्रमाण र गवाहीको रूपमा भन । आज ६ वर्ष बितिसक्यो । लाहोरका मानिसहरूलाई भन्नुहोस्, यो भयो कि भएन ?

सैफुल्लाहको शब्दको अर्थ

आफ्नो भाषणमा सैफुल्लाहले सन् २०१९ मा जम्मू कश्मीरबाट धारा ३७० हटाउने भारतको निर्णयको विरुद्धमा बोलेका थिए । उनले पाकिस्तान सरकार र तत्कालीन विदेश सचिव शहरयार खानलाई भने, “तपाईंले कश्मीरी जनताको लागि केही गर्नुभएको छैन । हामी उनीहरूको लागि सबै कुरा त्याग्न तयार छौं । भारतले कश्मीरका जनतामाथि अत्याचार गरिरहेको छ ।”

सैफुल्लाहले भने, “पाकिस्तान सरकार आफ्नो लोभका कारण कश्मीर मुद्दामा कमजोर भएको छ । भारत सरकारले ६ वर्षअघि धारा ३७० हटायो, तर तपाईं (पाकिस्तान सरकारले) अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा कश्मीरको बारेमा कुरा गर्नुभएन । हाम्रो पाकिस्तान संसारको अगाडि झुक्यो । तिमीले कश्मीरलाई चिसो पार्नेछौ र उनीहरूले बलुचिस्तानलाई तताउनेछन् ।”

आक्रमणकारीहरूको स्केच जारी

आतङ्कवादी हमलामा सुरक्षा र गुप्तचर एजेन्सीहरूले संदिग्ध आक्रमणकारीहरूको स्केच जारी गरेका छन् । उनीहरूको नाम आसिफ फौजी, सुलेमान शाह र अबु तल्हा रहेको बताइएको छ ।

पाकिस्तानका रक्षामन्त्री ख्वाजा आसिफले यस आक्रमणमा हाम्रो कुनै हात नभएको बताएका छन् । भारतको राष्ट्रिय अनुसन्धान एजेन्सी (एनआईए) अनुसन्धानको लागि पहलगाम पुगेको छ ।

-एजेन्सीको सहयोगमा