सोनिया र राहुलविरुद्ध सम्पत्ति शुद्धीकरण मुद्दा, के हो नेशनल हेराल्ड प्रकरण ?

काठमाडौं । भारतको प्रवर्तन निर्देशनालय (ईडी) ले नेशनल हेराल्ड पत्रिकासँग सम्बन्धित मनी लान्ड्रिङ मुद्दामा काङ्ग्रेस सांसद सोनिया गान्धी र लोकसभाका विपक्षी नेता राहुल गान्धीविरुद्ध आरोपपत्र दायर गरेको छ ।

काङ्ग्रेसले ईडीको यो कदमलाई ‘बदलाको राजनीति’ भनेको छ र प्रधानमन्त्री र गृहमन्त्रीले धम्की दिइरहेका बताएको छ ।

समाचार एजेन्सी पीटीआईका अनुसार यस विषयमा अनुसन्धान गरेपछि ईडीले यी दुई वरिष्ठ काङ्ग्रेस नेताविरुद्ध आरोपपत्र दायर गरेको छ । विशेष न्यायाधीश विशाल गोग्नेले ९ अप्रिलमा दायर गरिएको आरोपपत्रको संज्ञान लिएर मुद्दाको सुनुवाइको मिति २५ अप्रिल तोकेका छन् ।

आरोपपत्रमा काङ्ग्रेस नेता साम पित्रोदा र राजीव गान्धी फाउन्डेसनका ट्रस्टी सुमन दुबेलाई पनि अभियुक्त बनाइएको छ ।

यस महिनाको सुरुमा ईडीले एसोसिएटेड जर्नल्स लिमिटेड (एजेएल) को ६६१ करोड रुपैयाँ बराबरको सम्पत्ति जफत गर्ने प्रक्रिया सुरु गरेको थियो ।

अनुसन्धान एजेन्सी ईडीले दिल्ली, मुम्बई र लखनऊका सम्पत्ति रजिस्ट्रारहरूलाई औपचारिक रूपमा सूचना जारी गरेको थियो र यी सम्पत्तिहरूको भौतिक कब्जा लिने आफ्नो मनसाय व्यक्त गरेको थियो ।

नेशनल हेराल्ड अखबार एसोसिएटेड जर्नल्स लिमिटेड (AJL) द्वारा प्रकाशित हुन्छ, जुन यङ्ग इन्डियन प्राइभेट लिमिटेडको स्वामित्वमा छ । सोनिया र राहुल दुवैको कम्पनीमा हिस्सेदारी छ ।

काङ्ग्रेसले के भन्यो ?

सन् २०२२ मा ईडीले कम्पनीमा भएको कथित आर्थिक अनियमितताको अनुसन्धान गर्न मुद्दा दर्ता गरेको थियो र सोनिया र राहुललाई पनि सोधपुछको लागि बोलाएको थियो ।

ईडीले मनी लान्ड्रिङ्ग रोकथाम ऐन (पीएमएलए) को धारा ८ को नियम ५ (१) अन्तर्गत नेशनल हेराल्डको सम्पत्ति जफत गरेको छ ।

यसअन्तर्गत उसले जफत गरिएको सम्पत्ति कब्जा गर्ने प्रक्रिया सुरु गर्न सक्छ । यस कारबाहीअनुसार सम्पत्तिमा बसोबास गर्ने मानिसहरूलाई सम्पत्ति र यसको परिसर खाली गर्न भनिएको छ ।

मुम्बईको बान्द्रा (पूर्व) मा रहेको हेराल्ड हाउस भवनको ७औं देखि ९औं तल्लामा रहेको जिन्दल साउथ वेस्ट प्रोजेक्ट्स लिमिटेडलाई पनि यस्तै सूचना जारी गरिएको थियो ।

कम्पनीलाई ईडीलाई आफ्नो भाडा वा भाडा भुक्तानी तिर्न सुरु गर्न निर्देशन दिइएको छ ।

“नेशनल हेराल्डको सम्पत्ति जफत गर्नु कानूनको शासनको नाममा राज्य-प्रायोजित अपराध हो,” काङ्ग्रेस नेता जयराम रमेशले एक्समार्फत भने ।

उनले लेखे, “सोनिया गान्धी, राहुल गान्धी र केही अन्यविरुद्ध आरोपपत्र दायर गर्नु प्रधानमन्त्री र गृहमन्त्रीको तर्फबाट प्रतिशोधको राजनीति र धम्कीबाहेक केही होइन ।”

जयराम रमेशले लेखेका छन्, “काङ्ग्रेस र यसको नेतृत्व चुप लाग्दैन । सत्यमेव जयते ।”

नेशनल हेराल्ड प्रकरण के हो ?

यो विषय नेशनल हेराल्ड अखबारसँग सम्बन्धित छ, जुन सन् १९३८ मा भारतका पूर्व प्रधानमन्त्री जवाहरलाल नेहरूले स्थापना गरेका थिए । त्यसबेलादेखि यो पत्रिकालाई काङ्ग्रेसको मुखपत्र मानिन्थ्यो ।

यो पत्रिका ‘एसोसिएटेड जर्नल लिमिटेड’ अर्थात् ‘एजेएल’ को स्वामित्वमा थियो, जसले थप दुई पत्रिका पनि प्रकाशित गर्‍यो । हिन्दीमा ‘नवजीवन’ र उर्दूमा ‘कौमी आवाज’ ।

स्वतन्त्रतापछि सन् १९५६ मा एसोसिएटेड जर्नल एक गैर-नाफामुखी कम्पनीको रूपमा स्थापित भयो र यसलाई कम्पनी ऐनको धारा २५ अन्तर्गत करमुक्त पनि बनाइएको थियो ।

सन् २००८ मा AJL का सबै प्रकाशनहरू निलम्बित गरियो र कम्पनी ९० करोड रुपैयाँको ऋणमा पनि डुब्यो ।

त्यसपछि काङ्ग्रेस नेतृत्वले ‘यङ्ग इन्डियन प्राइभेट लिमिटेड’ नामको नयाँ गैर-नाफामुखी कम्पनी गठन गर्‍यो, जसमा सोनिया गान्धी र राहुल गान्धीसँगै मोतीलाल भोरा, सुमन दुबे, ओस्कर फर्नान्डिस र साम पित्रोदालाई निर्देशक बनाइयो ।

यो नयाँ कम्पनीमा सोनिया गान्धी र राहुल गान्धीको ७६ प्रतिशत सेयर थियो भने बाँकी २४ प्रतिशत शेयर अन्य निर्देशकहरूको थियो ।

काङ्ग्रेस पार्टीले पनि यस कम्पनीलाई ९० करोड रुपैयाँ ऋण दिएको थियो । यो कम्पनीले ‘AJL’ अधिग्रहण गर्‍यो ।

-एजेन्सीको सहयोगमा