बङ्गलादेशको विद्यार्थी आन्दोलनका प्रमुख इस्लामले छाडे सरकार

काठमाडौं । बङ्गलादेशको अन्तरिम सरकारका सूचना सल्लाहकार तथा देशको विद्यार्थी आन्दोलनका प्रमुख नेताहरूमध्ये एक नाहिद इस्लामले मन्त्रिपरिषद्‌बाट राजीनामा दिएका छन् ।

नाहिदले बङ्गलादेशमा नयाँ राजनीतिक दल गठन गर्नसक्ने बताइएको छ ।

अन्तरिम सरकारका प्रमुख सल्लाहकार मोहम्मद युनुसलाई आफ्नो राजीनामा पठाएपछि पत्रकार सम्मेलनमा इस्लामले भने, “देशको वर्तमान अवस्थालाई ध्यानमा राख्दै नयाँ पार्टीको उदय आवश्यक भएको छ । जनविद्रोहलाई बलियो बनाउन मैले सडकमा रहने निर्णय गरेको छु । त्यसैले मैले मन्त्रिपरिषद्‌बाट राजीनामा दिएँ ।”

इस्लामले गत वर्ष जुलाईमा पूर्वप्रधानमन्त्री शेख हसिनाको अवामी लिग सरकारविरुद्ध ‘भेदभाव विरोधी’ विद्यार्थी आन्दोलनको नेतृत्व गरेका थिए ।

यो विद्यार्थी आन्दोलनका कारण हसिनाको शक्ति पतन भयो । बङ्गलादेशमा आन्दोलनको क्रममा हिंसा भड्किएपछि हसिना भारततर्फ भागेकी थिइन् ।

इस्लामले लोकतान्त्रिक परिवर्तनको लागि जनताको आकाङ्क्षा पूरा गर्न काम गर्न चाहेको बताएका छन् । त्यसैले अन्तरिम सरकारको सल्लाहकार पदबाट राजीनामा दिएको उनको भनाइ छ ।

सूचना तथा प्रसारणबाहेक इस्लाम हुलाक तथा दूरसञ्चार विभागको सल्लाहकार थिए । यो पद मन्त्री पद बराबर थियो ।

नाहिद जुलाई २०२४ मा बङ्गलादेशमा सुरु भएको विद्यार्थी आन्दोलनका शीर्ष नेतामध्ये एक थिए । यी विरोध प्रदर्शनहरूको क्रममा हिंसा भड्कियो र अगस्ट ४ सम्ममा ९४ जनाको मृत्यु भएको थियो ।

संयुक्त राष्ट्रसङ्घको तथ्य खोजी प्रतिवेदनअनुसार हसिनाको सत्ता पतनपछि भएको हिंसामा १,४०० जनाको मृत्यु भएको छ ।

उनको सरकार पतन भएको तीन दिनपछि अगस्ट ५ मा बङ्गलादेशमा प्रख्यात सामाजिक कार्यकर्ता तथा बङ्गलादेश ग्रामीण बैङ्कका प्रमुख मोहम्मद युनुसको नेतृत्वमा अन्तरिम सरकार गठन भयो । विद्यार्थी आन्दोलनका तीन प्रतिनिधिमध्ये नाहिद हुसेनलाई अन्तरिम सरकारमा स्थान दिइएको थियो ।

इस्लामले किन छाडे सरकार ?

इस्लामले आफूले नेतृत्व गरिरहेको विद्यार्थी मञ्चबाट पनि राजीनामा दिएका छन् ।

इस्लामको सङ्गठनको सम्बद्ध विद्यार्थी सङ्गठन ‘जाति नागरिक समिति’ले पनि यस महिनाको सुरुमा यस शुक्रबारसम्ममा एकसाथ भेला भएर नयाँ राजनीतिक दल गठन गर्ने बताएको थियो ।

यो नयाँ पार्टीको नेतृत्व नाहिद इस्लामले गर्न सक्ने विश्वास गरिएको छ ।

अन्तरिम सरकारका प्रमुख सल्लाहकार मोहम्मद युनुसले भनेका थिए, “उनी विद्यार्थी नेतृत्वको राजनीतिक दलको पक्षमा थिए किनभने उनीहरू देशको लागि आफ्नो रगत बगाउन तयार थिए ।”

हालै खालिदा जियाको बङ्गलादेश राष्ट्रवादी पार्टीलगायत केही सङ्गठनहरूले सरकारमा रहँदा पार्टी गठन गर्न नसकिने बताएका थिए । यसपछि मात्र इस्लामको राजीनामा आयो ।

हसिनाको पार्टी अवामी लिगले नाहिद इस्लामको राजीनामाको बारेमा लगभग मौनता कायम राखेको छ । गत वर्ष जुलाई-अगस्टमा भएको विद्यार्थी आन्दोलनदेखि, अवामी लिग सरकारका अधिकांश मन्त्रीहरू र नेताहरू मानवताविरुद्धको अपराध लगायतका धेरै आरोपहरूमा जेलमा छन् ।

विद्यार्थी आन्दोलनमा इस्लामलाई समर्थन गर्ने महफुज आलम र आसिफ महमूद भने सरकारमा रहनेछन् ।

इस्लामले भने, “यी सरकारी सल्लाहकारहरूले हाम्रा वाचाहरू पूरा गर्न काम गरिरहनेछन् । अन्तरिम सरकारले प्रतिज्ञा गरेका सुधारहरूले तिनीहरूलाई कार्यान्वयन गर्न मद्दत गर्नेछन् ।”

इस्लाम को हुन् ?

इस्लामको राजीनामापछि मोहम्मद युनुसका प्रेस सल्लाहकार शफिकुल आलमले उनको उच्च प्रशंसा गरेका छन् ।

उनले इस्लाम एकदिन बङ्गलादेशको प्रधानमन्त्री पनि बन्नसक्ने बताएका छन् ।

२७ वर्षीया इस्लाम केही महिना अघिसम्म ढाका विश्वविद्यालयमा समाजशास्त्रकी विद्यार्थी थिए । उनी हसिना सरकारविरुद्धको विद्यार्थी आन्दोलनमा एक प्रमुख नेताको रूपमा देखा परे । एक तरिकाले उनी हसिनाविरुद्धको आन्दोलनको अनुहार बने ।

हसिनाको सत्ता पतनपछि इस्लामले भनेका थिए, “बङ्गलादेशमा कहिल्यै फाँसीवादी शासन हुनेछैन । बङ्गलादेशलाई यस्तो देश बनाइनेछ, जहाँ जनताको जीवन सुरक्षित हुनेछ । नयाँ राजनीतिक वातावरणमा मानिसहरूले सामाजिक न्याय पाउनेछन् ।”

जुन २०२४ मा सर्वोच्च अदालतले मुक्ति युद्धका सिपाहीहरू र उनीहरूका छोराछोरीहरूका लागि सरकारी जागिरमा ३० प्रतिशत आरक्षणको नियम पुनर्स्थापित गरेपछि नाहिद चर्चामा आएका थिए ।

इस्लाम र उनको सङ्गठनले यसमार्फत हसिना र उनको पार्टी अवामी लिगका नेताहरूलाई अनुचित फाइदा पुर्‍याइएको बताएको छ ।

हसिनाको सरकार विरुद्धको आफ्नो मनोवृत्तिको मूल्य इस्लामले पनि चुकाउनुपर्‍यो । जुलाई १९, २०२४ मा सादा पोशाकमा आएका २५ जना मानिसहरूले उनलाई सबुजगढको उनको घरबाट उठाए ।

उनलाई हथकडी लगाइयो र आँखामा पट्टी बाँधेर लगियो । मिडिया रिपोर्टहरूका अनुसार आन्दोलनमा सामेल भएकोमा उनलाई यातना दिइएको थियो ।

त्यतिबेलाका मिडिया रिपोर्टहरूले उनलाई लगेकाहरू हसिना सरकारको गुप्तचर विभागका थिए भनी बताएका थिए, यद्यपि सरकारले यसलाई अस्वीकार गरेको थियो ।

हिंसा र विरोध प्रदर्शनका कारण अल्पसङ्ख्यकहरूमाथि आक्रमण भएपछि इस्लामले सुरक्षाको लागि अपील गरेका थिए । उनले देशका हिन्दुहरू र उनीहरूका पूजास्थलहरूको सुरक्षा गरिनुपर्ने बताएका थिए ।

हाल इस्लाम धेरै लोकप्रिय छिन् । उनलाई विद्यार्थी र युवाहरूको धेरै समर्थन छ । धेरै मानिसहरूले उनलाई बङ्गलादेशको भावी प्रधानमन्त्रीको रूपमा पनि हेर्छन् । उनी अन्तरिम सरकारका प्रमुख मुहम्मद युनुसका विश्वासिला सहयोगी पनि हुन् ।

-बीबीसीबाट

यस्तो छ बंगलादेश सम्हाल्ने युनुस टिम